نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مهدی رفعتی پناه مهرآبادی ¹
• کریم سلیمانی دهکردی ²

¹ دانشجوی دکترای تاریخ ایران اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی

² دانشیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

جنگل‌ها و محصولات جنگلی در طول تاریخ به‌عنوان عاملی جهت رفع نیازهای انسانی چه در تأمین بخشی از مواد غذائی و سوخت مورد نیاز بشر و چه در برآوردن برخی از نیازهای صنعتی نقش مهمی بازی کرده‌اند. یکی از مصارف جنگل‌ها در ایران از دیرباز تأمین ذغال مورد نیاز شهرها و روستاها بوده است. به همین جهت قسمت عمده‌ای از جنگل‌های مرکز و غرب و جنوب ایران در اثر بهره‌برداری بی‌رویه جهت تأمین ذغال مورد نیاز از بین رفتند. همچنین جنگل‌های شمال نیز به میزان قابل‌توجهی در اثر همین عامل تخریب گردیدند. لذا با شروع برنامه‌های عمرانی از سال 1327 ش سیاست گذاری‌هایی از جانب دولت جهت کاهش تولید و مصرف ذغال اجرا گردید؛ بنابراین در این پژوهش با استفاده از داده‌های به دست آمده از اسناد و مدارک دولتی، به توضیح سیاست گذاری‌های دولتی طی دوران برنامه‌های هفت‌ساله اول و دوم عمرانی (1327-1341ش/1948-1962م) در این عرصه پرداخته خواهد شد و نشان خواهیم داد که سیاست‌گذاری‌های دولتی در دو جهت تغییر شیوه ذغالگیری و کاهش تولید و مصرف این سوخت از طریق جایگزینی سوخت‌های دیگر مانند نفت موفقیت‌های قابل توجهی به دست آورد.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• پهلوی دوم
• سیاستگذاری دولتی
• جنگل
• ذغال چوب
• برنامه‌های عمرانی اول و دوم

عنوان مقاله [English]

The Role of Government Policies in Reducing Production and Consumption of Charcoal in Iran during the First and Second Development Programs (1327-1341/1948-1962)

چکیده [English]

Forestry and forest products, as factors in the supply of food, fuel, humanitarian needs and some industrial needs, have played an important role throughout history. One of the uses of forests in Iran has long been for supplying required charcoal for the use of people in cities and villages.
That is why a large part of the forests of Central and West and South of Iran, due to indiscriminate exploit, were destroyed. Also the northern forests were destroyed to a considerable degree by the same factor. Therefore, from the beginning of Development Programs in the 13271948/ policies were implemented by the Government to reduce the production and consumption of coal. Thus, in this study, using data obtained from governmental documents, government policies during the first and second seven-year development programs (13271341-) in this field will be explained and we will show that the government policies achieved considerable success both changing the way of coal producing and reducing the production and consumption of alternative fuels, such as oil.

کلیدواژه‌ها [English]

• Iran
• Pahlavi
• government policy
• forest
• charcoal
• first and second development program