نوع مقاله : مروری

نویسنده

• غلامعلی پاشازاده

دانشگاه تبریز

چکیده

کتابچۀ امتیاز فواید عامه اثری از میرزا ملکم­خان ناظم­الدوله در عرصۀ اقتصادی و مربوط به ایران عصر ناصرالدین شاه است. ملکم در این کتابچه، از امتیازات اعطا شدۀ دولت به تجار تبریز و ضرورت تأسیس کمپانی صحبت می­کند و نحوۀ تأسیس کمپانی را تعلیم می­دهد. کتابچه تاریخ تألیف مشخصی ندارد و ارتباط مباحث آن با وقایع تاریخی چندان روشن نیست. بنابراین، پیوند میان محتوای کتابچه با وقایع تاریخ اقتصادی و نیز زمان نگارش آن به عنوان یک مسأله در مقالۀ حاضر با روش تحقیق تاریخی و با استفاده از اسناد و متون تاریخی مورد بررسی قرار می­گیرد و به این سوأل پاسخ داده می­شود که ملکم کتابچۀ فواید عامه را در چه زمانی و در ارتباط با کدام وقایع تاریخ اقتصادی عصر ناصری تألیف کرده است. یافتۀ اساسی تحقیق حاکی از آن است که کتابچه در سال 1306ق برای راهنمایی کسانی تالیف شده است که قصد داشتند امکان سرمایه گذاری در صنایع مختلف از جمله راهسازی در آذربایجان آن زمان را با فروش سهام و ایجاد شرکت­های سهامی فراهم آورند.

کلیدواژه‌ها

• ملکم
• کتابچۀ امتیاز فواید عامه
• عصر ناصری
• تاریخ اقتصادی

عنوان مقاله [English]

Emtiyaz-e Favayed-e Ammeh Booklet and Its Place in the Economic History of Iran during the Nasseri Period

چکیده [English]

The booklet Emtiyaz-e Favayed-e Ammeh, written by Mirza Malkam Khan Nazem od- Dowleh, is about economics and dates back to the Nasser ed-Din Shah period. In the booklet, Malkam discusses the privileges granted to the merchants of Tabriz. He also explains the necessity of establishing companies and offers instructions on how to establish a company. The booklet does not have a specific publication date, and the relationship between its topics and the events of economic history is not very clear. Therefore, through the historical method and the use of historical documents and texts, the present article will attempt to establish the publication date of the booklet as well as the relationship between the content of the booklet and the events of economic history. The main question is: when and with reference to what economic events of the Nasseri era did Malkam write the booklet? The essential finding of the present work indicates that the booklet was written in the year 1306 of the Hijri Calendar for people who wanted to prepare the ground for investment in different industries, including road construction in the Azerbaijan region of the time, by selling stocks and founding stock companies.
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

• Malkam
• Emtiyaz-e Favayed-e Ammeh booklet
• Nasseri period
• economic history