نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز

چکیده

در کتاب تاریخ سیستان برای نامیدن مهاجمان تورانی به سیستان دو نام »منغول« و »مغول« به کار رفته است. مرحوم ملک الشعرای بهار، مصحح کتاب، در حاشیه آوردهاند که واژۀ «منغول» را منابع اروپایی نقل میکنند، اما توضیح دیگری در این باره نمیدهند. تحقیقات دربارۀ تاریخ و زبان مغولی نشان میدهد که »منغول« اصیلتر از »مغول« است و با ساده شدن آن یا منشأیی غیر از زبان مغولی صورت تلفظ »مغول« به وجود آمده است. در متن تاریخ سیستان نیز انطباق دو نام منغول و مغول با سالشمار وقایعی که در هنگام کاربرد آنها رخ داده است، نشان میدهد نویسنده یا نویسندگان تاریخ سیستان در ضبط هر یک از این نامها در جای خود با دقت نظر عمل کرده اند.

کلیدواژه‌ها

  1. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، به تحقیق ابوالفضل ابراهیم، قم: منشورات مکتبه آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی، 1204ق.
  2. ابن اثیر، عزالدین علی، کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، ترجمۀ ابوالقاسم حالت، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ج26، 1355.
  3. الغسانی، الملک الاشرف، العسجد المسبوک و الجوهر المحکوک فی طبقات خلفاء و الملوک، تحقیق شاکر محمود عبدالمنعم، بغداد: دارالبیان، 1295ق/1975م.
  4. الهروی، سیف بن محمد بن یعقوب، تاریخ نامة هرات، تصحیح محمد زبیر الصدیقی، کلکته: مطبعه بپتست مشن، 1362ق/1943م.
  5. پلیو، پل، تاریخ سری مغولان، ترجمۀ شیرین بیانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1350.
  6. تاریخ سیستان، تصحیح ملک الشعرای بهار، تهران: انتشارات کلالة خاور، 1314.
  7. تسف، ولادیمیر، چنگیزخان، ترجمة شیرین بیانی، تهران: انتشارات اساطیر، 1363.
  8. جوزجانی، منهاج سراج، طبقات ناصری یا تاریخ ایران و اسلام، تصحیح عبدالحی حبیبی، ج 2، تهران: انتشارات دنیای کتاب، 1363.
  9. جوینی، عطاملک ، تاریخ جهانگشا، تصحیح محمد قزوینی، انتشارات لیدن، ج 1، 324ق/1916م.
  10. رازی، شمس قیس، المعجم فی معابیر اشعار العجم، تصحیح محمد قزوینی، تهران: کتابفروشی زوار، چاپ سوم،1360.
  11. سیستانی، غیاث‌الدین محمد بن شاه، احیاء الملوک، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1344.
  12. شبانکاره‌ای، محمد بن علی، مجمع الانساب، تصحیح میر هاشم محدث، تهران: امیرکبیر، 1363.
  13. صبوری، ناصح و سرایندگان، ظهیر، شجره الملوک، تصحیح و تحقیق و توضیحات منصور صفت‌گل، تهران: نشر میراث مکتوب، 1386.
  14. قطبی اهری نجم، ابوبکر، تواریخ شیخ اویس، به کوشش ایرج افشار، تبریز: انتشارات ستوده، 1388.
  15. کارپن، پلان ، سفرنامه، ترجمۀ ولی‌الله شادان، تهران: انتشارات فرهنگسرای یساولی، 1363.
  16. گروسه، رنه، تاریخ مغول (چنگیزیان)، ترجمۀ محمد بهفروزی، تهران: نشر آزاد مهر، 1384.
  17. نجم رازی، عبدالله بن محمد، مرصاد العباد، به اهتمام محمد امین ریاحی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1352.
  18. نسوی، شهاب‌الدین، سیرت جلال‌الدین منکبرنی، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم، 1365.
  19. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله، جامع التواریخ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، ج 1، تهران: نشر البرز، 1373.
  20. Boyle, J.A,. The Mongol World Empire 1206-1370, London,Varioroom, Reprint, 1977.
  21. Howorth, Henry, H., History Of Monghols, Cheng Wen Publishing Company Taipeh, 1975.