نوع مقاله : مروری

نویسنده

• سیاوش یاری

استادیار دانشگاه ایلام

چکیده

با تشکیل نهاد خلافت به خصوص در دورۀ عباسی، ایرانیان نیز با هدف بازیابی قدرت و هویت سیاسی خویش، نهاد سلطنت را تاسیس و با خلفای عباسی به رقابت و گاه دشمنی پرداختند. در دوره خوارزمشاهیان، خلفا و سلاطین با بهره گیری از عوامل مختلف از جمله سیاست‌های مذهبی، در پی بسط و توسعه قدرت و قلمرو خود بودند. عراق عجم مهمترین منطقه محل نزاع این دو نهاد در این دوره، به آوردگاه خلفای عباسی و خوارزمشاهیان و متحدان سیاسی آنان تبدیل شده بود. خلاء قدرت ناشی از اضمحلال سلاجقه بزرگ، طمع این دو قدرت را برای تصاحب میراث سلاجقه دو چندان ساخته بود. عباسیان در پی بازیابی قدرت سیاسی و خوارزمشاهیان به فکر تسلط بر بغداد و وادار نمودن خلفای عباسی به پذیرش سیطرۀ سیاسی ـ نظامی سلاطین بودند که نتیجۀ این امر تلاش دو قدرت برای یارگیری در میان حکومت‌های محلی در ایران و درگیری‌های متعدد در عراق عجم و فرجام نهایی آن نیز شکست خوارزمشاهیان بود. مسأله مقاله پیش رو بررسی نقش و جایگاه مذهب در مناسبات و منازعات خلفای عباسی و سلاطین خوارزمشاهی از آغاز تا دورۀ سلطان محمد است. بر این اساس ابتدا داده‌های تاریخی با بهره‌گیری از منابع معتبر تاریخی جمع آوری؛ سپس با استفاده از آخرین یافته‌های پژوهشی، تحلیل و تبیین گردیده است.

کلیدواژه‌ها

• عباسیان
• خوارزمشاهیان
• سیاست‌های مذهبی
• عراق عجم

عنوان مقاله [English]

The Role of Religion in the Conflict between Khwarazmshahid and Abbasid (From Beginning up to Sultan Mohammad)

چکیده [English]

By the foundation of the Caliphate institution particularly in the Abbasid period, Iranians, in order to restore their political power and identity, founded the monarchy institution. They also started competing and even enmity towards the Abbasid. In the Khwarazmshahid period the caliphs and sultans were both seeking to expand their power and territory using different methods among which religious policies were of importance. The Persian Iraq, the most important site of dispute for both institutions, was, thus, turned into the battlefield for both the Abbasid and the Khwarazmshahid and their political allies. It was perhaps the absence of a ubiquitous central power, itself the direct result of the decay of the Seljuk Empire, that had doubled the greed of both institutions for the inheritance of power. While the Abbasid were seeking to restore their political power, the Khwarazmshahid were trying to dominate Baghdad and to get the Abbasid to acknowledge the political and martial dominance of the Sultans all of which led to the competition between these two powers to attract allies among local governments of Iran, aroused several conflicts in Persian Iraq, and at last ended in the defeat of the Khwarazmshahid. The present article aims at evaluating the role of religion in the relations and conflicts between the Abbasid and Khwarazmshahid from the beginning up to the reign of Sultan Mohammad. In order for this to happen valid historical resources and research findings are exploited and a descriptive –analytic method is applied.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Abbasid
• Khwarazmshahid
• Religious Policies
• Persian Iraq