نوع مقاله : مروری

نویسندگان

• روزبه زرین‌کوب ¹
• علی علی‌بابایی درمنی ²

¹ استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

² دکتری تاریخ ایران باستان از دانشگاه تهران

چکیده

آثار مورخان قفقازی در دورۀ باستان، در بردارندۀ نشانه‌هایی از تقسیم‌بندی جوامع ساکن در قفقاز در آن دوران است. هرچند در این آثار بر ساختار اشراف محور جوامع قفقازی تاکید شده‌است، با این حال حاوی شواهدی از زندگی طبقات فرودست جوامع قفقازی در دورۀ باستان نیز می‌باشد. در این جستار از آثار مورخان ارمنی و گرجی، چون موسی خورنی، پاستوس بوزند، غازار پارپتسی، لئونتی مرولی و داسخورانتسی یاری گرفته شده و همچنین در کنار بررسی این منابع کوشش شده است تا با بهره‌گیری از منابع همزمان رومی و ایرانی میانه، ساختار جوامع قفقازی با ساختار متناظر ایران پارتی و ساسانی مقایسه شود، تا از این طریق تصویر روشن‌تری از جوامع قفقازی روزگار باستان به دست آید. در این بررسی، این نتیجه به دست آمد که ساختار اجتماعی سرزمین قفقاز در دوره‌های اشکانی و ساسانی مشابه ساختار سه‌گانۀ اجتماعی ایران در این دوره‌ها بوده است. ساختاری که از 3 طبقۀ فرمانروایان، رزمآوران و کشاورزان تشکیل شده بود.

کلیدواژه‌ها

• قفقاز
• ساختار اجتماعی
• ایران
• منابع گرجی و ارمنی

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Social Structure in Iran and the Caucasus in the Parthian and Sassanid Periods on the Basis of Caucasian Historical Sources

چکیده [English]

Works of Caucasian historians in the ancient times contain evidence of Caucasian societies’ division. Although these works have emphasized on the aristocratic structure of the Caucasian societies, they also include evidence of the life of the lower classes in ancient times. The present article has invoked the works of Armenian and Georgian historians like Moses Khorenasi, Pavstos Buzand, Lazar Parapets, Leonti Mrovli and Moses Dasxurantsi. Yet, in order to compare the Caucasian social structures with the corresponding Sassanid and Parthians structures, and to give a clearer picture of the ancient Caucasian society, it has also tried to benefit from a simultaneous study of Roman and Middle Persian sources. The final findings of the research prove that the social structure of Caucasus in the Parthian and Sassanid periods is similar to the tripartite social structure of Iran in the same periods - The structure that consists of rulers, warriors and peasants.
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

• Caucasus
• social structure
• Iran
• Georgian and Armenian sources