نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تخصصی زبان‌وادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.
2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، تهران، ایران.
چکیده
»خود« و »دیگری« دو مفهوم برساخته اجتماعی‌اند. پیشینه فرهنگی و تاریخی ملل مختلف و ایدئولوژیهای حاکم بر جوامع در تغییر ماهیت این دو مفهوم، تعریف آنها و همچنین نوع ارتباطشان با هم تأثیرگذار است. مواجهه ایران با تمدن غرب در عصر قاجار، که پس از مواجهه با اسلام مهمترین پدیده فرهنگی تاریخ ایران است، »خود« ایرانی را در برابر »دیگری« اروپایی قرار داد. تأثیر فراگیر این رویارویی موجد تحولاتی گسترده در شاکله فرهنگ و اجتماع ایرانیان گردید و هویت جامعه ایرانی را دستخوش تحولاتی بیسابقه کرد. عبدالرحیم طالبوف یکی از پیشگامانِ تجددخواهی در ایران عصر مشروطه بود که با آثارش زمینه بازنگری به »خود« و »غیر« را فراهم آورد. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی و با تمرکز بر آثار مکتوب طالبوف به دو پرسش پاسخ میدهد: »خود« و »دیگری« در آینه مکتوبات طالبوف چگونه انعکاس یافته اند؟ و نقش طالبوف در توسعه فرهنگی اجتماعی جامعه آشوبزده ایران روزگار خویش چه بوده است؟ فرض این پژوهش بر این است که تجربه زیسته در سپهر فرهنگی جامعه ای »غیرخودی«، جسارت »خود« را در پذیرا شدن »غیر« تقویت میکند. همچنین، حفظ هویت متضمن بقای فرهنگ و باورهای اجتماعی است. نتایج این بررسی نشان میدهد طالبوف با به تصویر کشیدن »خود جامعه ایرانی« و نمایاندن تفوق »دیگری غرب« در آثارش، به رغم تلاش برای ایجاد تزلزل در ارکان گفتمان سنتی دوران قاجار و قدرت یافتن گفتمان غربگرایی، به دلیل تأکید بر حفظ هویت ایرانی نقش تحول آفرینی در عرصه های فرهنگی و اجتماعی ایران دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Mirza Abdul'Rahim Talibov: The issue Self and the Other and cultural and social development of Iran
نویسندگان [English]
- Fatemeh Kavashi 1
- Ahmad Khatami 2
- Farhad Tahmasbi 3
1 Ph.D. Candidate of Persian language and literature, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
3 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Islamic Azad University Islamshahr Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]
The “self” and the “other” are socially constructed concepts, and the cultural and historical backgrounds of different nations and the ideologies govern societies, change the nature of these two concepts, their definition, and th relationship type are influential. Iran's confrontation with Western civilization in the Qajar era- the most important cultural phenomenon in Iranian history after its confrontation with Islam, confronted Iranian’s “self” against the European “Other” and the pervasive impact of this confrontation led to widespread changes in the nature of Iranian culture and society, caused the identity of Iranian society unprecedented changes. Talibov, one of the pioneers of modernism in Iran in constitutional era, stablished the basis of revision toward “self” and “other”. Focusing on Talibov's written works, this paper addresses two questions in a descriptive-analytic way: 1- How were “self” and “other” reflected in Talibov's written mirrors, and 2- What was Talibov's role in the social-cultural development in the disturbed society of his era? The research hypothesis is as follow: The lived experience in cultural sphere reinforces the audacity of “self” in accepting the “other”, preserving the identity also guarantees the culture survival and social beliefs. The results show Talibov by emphasis on protecting the Iranian identity, had a transformative role in Iranian cultural and social spheres by depicting "self-Iranian society" and portraying "other-western" superiority in his works, despite trying to shake the traditional Qajar discourse and the dominating power of Western discourse.
کلیدواژه‌ها [English]
- MirzaAbdulRahim Talebov
- Self
- other
- identity
- Socio-cultural Development of Iran
)