نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• حمیدرضا آریان فر

هیات علمی بنیاد ایران‌شناسی، تهران،‌ایران

چکیده

آغاز سیاست‌گذاری صنعتی توسط مجلس شورای ملی به دورة دوم باز می‌گردد. در این دوره، نخستین قانون اختصاصی در حوزة صنعت با عنوان" قانون امتیاز تأسیس کارخانة چرم و صابون‌سازی به ربیع زاده و شرکاء" در 10 ماده، توسط نمایندگان مجلس به تصویب رسید. از این زمان تا پایان دورة چهارم، قوانینی در حوزة صنعت به تصویب رسید، اما این مصوبات به علل ساختاری، به مرحله عمل در نیامد؛ تا این که با آغار دورة پنچم، همزمان با ورود ایران به مرحلة توسعة صنعتی، روند سیاست‌گذاری صنعتی توسط مجلس نیز وارد مرحله نوینی شد. مجلس پنجم با در نظر گرفتن نظام برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری به صورت رسمی به سیاست‌گذاری در زمینة صنعت پرداخت و این روند تا پایان دورة دوازدهم ادامه یافت. مجلس شورا در طی 8 دوره با توجه به بسیاری از نیازهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حکومت پهلوی، سیاست‌های توسعة صنعتی را در قالب قوانین تصویب نمود. مسئلۀ اصلی تحقیق حاضر تبیین نقش مجلس شورای ملی در سیاست‌گذاری توسعة‌ صنعتی ایران در دورة پهلوی اول می‌باشد. در این دوره ویژگی‌های حاکم بر فضای گفتمانی، دخالت و تصمیم‌گیری دولت در تمامی امور و دستگاه‌ها از جمله مجلس، سبب شد یکی از نهادهای قانونی مشروطه، تحت سیطرة دربار در آمده و به دستگاهی تبدیل شد که به تصویب قوانینی پرداخت که در راستای تحکیم قدرت مطلقه حکومت بود، تا نیازهای واقعی یک برنامة توسعة صنعتی منسجم. این مقاله با روش کیفی به تحلیل آماری قوانین یاد شده پرداخته و سعی نموده است تا نقش مجلس را در روند سیاست‌گذاری صنعتی در دورة پهلوی اول روشن سازد.

کلیدواژه‌ها

• مجلس شورای ملی
• پهلوی اول
• سیاست‌گذاری
• توسعة صنعتی
• قوانین

موضوعات

• اقتصادی

عنوان مقاله [English]

Statistical analysis of the role of the National Assembly in industrial policy making

نویسنده [English]

• hamidreza aryanfar

Scientific faculty of Iranology Foundation, Tehran, Iran

چکیده [English]

The beginning of industrial policy by the National Assembly goes back to the second period. In this period, the first exclusive law in the field of industry entitled "Leather and Soap Factory Establishment Privilege Law for Rabiezadeh and Partners" in 10 articles was approved by the parliament representatives. From this time until the end of the fourth term, laws were approved in the field of industry, but these approvals were not implemented due to structural reasons; Until the beginning of the fifth period, at the same time as Iran entered the stage of industrial development, the process of industrial policymaking by the parliament also entered a new stage. The Fifth Parliament, taking into account the planning and decision-making system, officially made policies in the field of industry, and this process continued until the end of the twelfth term. During 8 terms, the Majlis Shura approved industrial development policies in the form of laws, considering many political, social and economic needs of the Pahlavi government. The main issue of the current research is to explain the role of the National Assembly in the policy making of Iran's industrial development during the first Pahlavi era. In this period, the features governing the discourse atmosphere, the government's intervention and decision-making in all affairs and institutions, including the parliament, caused one of the constitutional legal institutions to come under the control of the court and turned into an institution that approved laws aimed at consolidating power. It was the government's absolute, to the real needs of a coherent industrial development program. This article deals with the statistical analysis of the aforementioned laws with a qualitative method and has tried to clarify the role of the parliament in the process of industrial policy making during the first Pahlavi era.

کلیدواژه‌ها [English]

• National Assembly
• first Pahlavi
• policy making
• industrial development
• laws