حمیدرضا آریان فر
چکیده
آغاز سیاست‌گذاری صنعتی توسط مجلس شورای ملی به دورة دوم باز می‌گردد. در این دوره، نخستین قانون اختصاصی در حوزة صنعت با عنوان" قانون امتیاز تأسیس کارخانة چرم و صابون‌سازی به ربیع زاده و شرکاء" در ...
بیشتر
آغاز سیاست‌گذاری صنعتی توسط مجلس شورای ملی به دورة دوم باز می‌گردد. در این دوره، نخستین قانون اختصاصی در حوزة صنعت با عنوان" قانون امتیاز تأسیس کارخانة چرم و صابون‌سازی به ربیع زاده و شرکاء" در 10 ماده، توسط نمایندگان مجلس به تصویب رسید. از این زمان تا پایان دورة چهارم، قوانینی در حوزة صنعت به تصویب رسید، اما این مصوبات به علل ساختاری، به مرحله عمل در نیامد؛ تا این که با آغار دورة پنچم، همزمان با ورود ایران به مرحلة توسعة صنعتی، روند سیاست‌گذاری صنعتی توسط مجلس نیز وارد مرحله نوینی شد. مجلس پنجم با در نظر گرفتن نظام برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری به صورت رسمی به سیاست‌گذاری در زمینة صنعت پرداخت و این روند تا پایان دورة دوازدهم ادامه یافت. مجلس شورا در طی 8 دوره با توجه به بسیاری از نیازهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حکومت پهلوی، سیاست‌های توسعة صنعتی را در قالب قوانین تصویب نمود. مسئلۀ اصلی تحقیق حاضر تبیین نقش مجلس شورای ملی در سیاست‌گذاری توسعة صنعتی ایران در دورة پهلوی اول می‌باشد. در این دوره ویژگی‌های حاکم بر فضای گفتمانی، دخالت و تصمیم‌گیری دولت در تمامی امور و دستگاه‌ها از جمله مجلس، سبب شد یکی از نهادهای قانونی مشروطه، تحت سیطرة دربار در آمده و به دستگاهی تبدیل شد که به تصویب قوانینی پرداخت که در راستای تحکیم قدرت مطلقه حکومت بود، تا نیازهای واقعی یک برنامة توسعة صنعتی منسجم. این مقاله با روش کیفی به تحلیل آماری قوانین یاد شده پرداخته و سعی نموده است تا نقش مجلس را در روند سیاست‌گذاری صنعتی در دورة پهلوی اول روشن سازد.
