نقش آذربایجان در فتح آناتولی توسط سلجوقیان (با تأکید بر فعالیت‌های ترکمنان غازی)
نقش آذربایجان در فتح آناتولی توسط سلجوقیان (با تأکید بر فعالیت‌های ترکمنان غازی)

عزیز طالعی قره قشلاق؛ محمدتقی امامی

دوره 5، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 137-162

چکیده
  آذربایجان در تحولات تاریخی دورۀ سلجوقی همانند اکثر ادوار تاریخ ایران جایگاه و اهمیت برجسته‌ای داشته است. با بررسی و مطالعه در منابع اصلی و مهم دورۀ سلجوقی روشن می‌گردد که از نیمۀ اول قرن پنجم هـ.ق. گروه‌های ...  بیشتر
نقش اسواران و فرزندان آنان در دورۀ اسلامی
نقش اسواران و فرزندان آنان در دورۀ اسلامی

سلیمان حیدری؛ حسین پوراحمدی

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 77-98

چکیده
  بخشی از اسواران به عنوان جنگجویان سواره‌نظام ویژۀ ارتش ساسانی در آستانۀ فتوح به مسلمانان پیوستند و ضمن ادامۀ فعالیت نظامی و نقش در گسترش فتوحات اسلامی، پس از استقرار در شهرهای تازه تأسیس بصره و کوفه ...  بیشتر
جستاری پیرامون زندگی سیاسی سعدالله درویش
جستاری پیرامون زندگی سیاسی سعدالله درویش

محمد کلهر

دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 99-122

چکیده
  سعدالله درویش یکی از کنشگران نهضت جنگل، نامی آشنا برای پژوهشگران این وادی است. اگرچه مناصب خاص و درخور توجه وی در دوران نهضت جنگل در گیلان (1300 ـ 1299ش) از جمله ریاست شهربانی و دژبانی رشت، صدر قشون‌ سرخ مازندران ...  بیشتر
کمیسیون‌های تخصصی در نخستین مجلس شورای ملی
کمیسیون‌های تخصصی در نخستین مجلس شورای ملی

علی ططری؛ سهراب یزدانی

دوره 4، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 117-138

چکیده
  برپایی نخستین دورۀ مجلس شورای ملی و ورود منتخبان ملت به عرصۀ قانونگذاری کشور، برخی نخبگان حاضر در مجلس را به ضرورت تفکیک نمایندگان در کارگروه‌های تخصصی ـ که کمیسیون خوانده می‌شد ـ متوجه کرد. کمیسیون‌ها ...  بیشتر
روابط سیاسی ایران و اتریش در دورۀ ناصری (1313 ـ 1264 ق)
روابط سیاسی ایران و اتریش در دورۀ ناصری (1313 ـ 1264 ق)

محمد بختیاری؛ حسین آبادیان

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1390، ، صفحه 1-16

چکیده
  مداخلات روسیه و انگلیس در امور داخلی ایران که در نهایت به تقسیم مناطق نفوذ کشور میان آنان و در دست گرفتن شریان‌های اقتصادی کشور در دوره ناصری منتهی شد، انزجار برخی از رجال وطن‌پرست ایرانی را برانگیخت. ...  بیشتر
ناهمگونی دینی؛ زمینه‌سازی برای جدایی قفقاز از ایران (1210 ـ 1135ق)
ناهمگونی دینی؛ زمینه‌سازی برای جدایی قفقاز از ایران (1210 ـ 1135ق)

حسین زرینی؛ غلامحسین زرگری‌نژاد

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1390، ، صفحه 57-76

چکیده
  قفقاز با توجه به پیشینۀ تاریخی، شرایط طبیعی و جغرافیای سیاسی از اقوام، فرهنگ‌ها و پیروان آیین‌ها و مذاهب گوناگونی تشکیل شده است. پیوند تاریخی ساکنان قفقاز با فرهنگ و تمدن ایرانی، تبعیت آنان را از حکومت‌های ...  بیشتر
بررسی دلایل ناکارآمدی دیوان عرض خوارزمشاهیان در رویارویی با مغولان
بررسی دلایل ناکارآمدی دیوان عرض خوارزمشاهیان در رویارویی با مغولان

یزدان فرخی؛ هوشنگ خسروبیگی

دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1390، ، صفحه 111-126

چکیده
  موضوع این مقاله بررسی جایگاه دیوان عرض به عنوان بخشی از تشکیلات دیوانی حکومت محمد خوارزمشاه در سازمان اداری سپاه خوارزمشاهی است و در آن تلاش شده است تا ضعف و ناکارآمدی دیوان عرض و مقام عارض در ادارۀ لشکر ...  بیشتر
ویژگی‌های تاریخی و مولفه‌های جامعۀ شهری ایران در اواخر دورۀ ساسانیان
ویژگی‌های تاریخی و مولفه‌های جامعۀ شهری ایران در اواخر دورۀ ساسانیان

اللهیار خلعتبری؛ عباس پرتوی‌مقدم

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 49-70

چکیده
  شهرنشینی در ایران دورۀ ساسانیان تحول و تکامل شگرفی یافت. اگرچه شهر و شهرنشینی در این دوره ریشه در دوره‌های گذشته داشت، اما شهر ساسانی هم از نظر کالبد شهری و هم از نظر کارکرد دوره‌ای از تحول و توسعه و تکامل ...  بیشتر
تأسیس شهبندری ترکیه در مشهد و نقش محمد سامی‌بیک در اتحاد سه گانه اسلامی ایران، ترکیه و افغانستان
تأسیس شهبندری ترکیه در مشهد و نقش محمد سامی‌بیک در اتحاد سه گانه اسلامی ایران، ترکیه و افغانستان

علی نجف‌زاده؛ مجتبی خلیفه

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 137-156

چکیده
  دولت عثمانی در دورۀ قاجار حضور سیاسی در مشهد نداشت، ولی از زمان شروع جنگ جهانی اول که موضوع اتحاد جهان اسلام مطرح شد، طرفدارانی در مشهد یافت که ترک‌های قفقازی مهم‌ترین آنها بودند. پس از شکست عثمانی و ...  بیشتر
تقابل ستاره‌شناسی سنتی و مدرن در جریان ترجمۀ علوم جدید (دورۀ ناصرالدین شاه قاجار)
تقابل ستاره‌شناسی سنتی و مدرن در جریان ترجمۀ علوم جدید (دورۀ ناصرالدین شاه قاجار)

غلامحسین زرگری‌نژاد؛ محمدامیر احمدزاده

دوره 3، شماره 3 ، شهریور 1389، ، صفحه 49-70

چکیده
  یکی از مسائل مهم تاریخ ایران عصر ناصری شکل‌گیری تقابل دانش و فن‌آوری جدید در مقابل حفظ تلقی سنتی ایرانی از علم و عکس‌العمل عالمان علم سنتی بود. دستاوردهای علمی تمدن جدید مبتنی بر مبانی معرفت‌شناسی ...  بیشتر
مذاکرات نفت ایران و انگلیس و تجدید نظر در قرارداد دارسی در دوره رضاشاه
مذاکرات نفت ایران و انگلیس و تجدید نظر در قرارداد دارسی در دوره رضاشاه

کریم سلیمانی؛ میکائیل وحیدی راد

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 71-100

چکیده
  نفت از جمله مسائل مهم بین ایران و انگلستان در دوره رضاشاه بود. دولت انگلستان قصد داشت مدت زمان قرارداد دارسی را به مدت شصت سال دیگر تمدید کند و دولت ایران نیز برای تأمین هزینه‌های نوسازی خود، نیاز شدیدی ...  بیشتر
ولایت کرمان در مطبوعات دورة قاجار پیش از مشروطه
ولایت کرمان در مطبوعات دورة قاجار پیش از مشروطه

سید محمد طیبی

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 101-122

چکیده
  انتشار روزنامه‌ها در دورۀ قاجاریه باعث شد که بسیاری از مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اداری و نیز ابعاد گوناگون زندگی مردم در ولایات مختلف انعکاس یابد و دست‌کم قشر باسواد از وضعیت شهرهای گوناگون ...  بیشتر
جایگاه علما در دستگاه قدرت دورۀ صفویه (دوران شاه عباس اول، شاه‌صفی و شاه عباس دوم)
جایگاه علما در دستگاه قدرت دورۀ صفویه (دوران شاه عباس اول، شاه‌صفی و شاه عباس دوم)

قباد منصوربخت؛ سید محمد طاهری مقدم

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 123-144

چکیده
  پس از ورود برخی از علمای شیعه به حوزۀ سیاست در دورۀ شاه تهماسب اول، مرحلۀ جدیدی در مناسبات علما و فقهای شیعی آغاز شد. این مناسبات اگرچه در دورۀ شاه اسماعیل دوم با وقفه‌ای کوتاه مدت مواجه گردید، ولی هیچ ...  بیشتر
الگوهای پیدایش شهر و شهرنشینی در تاریخ ایران
الگوهای پیدایش شهر و شهرنشینی در تاریخ ایران

شهرام یوسفی فر

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 145-170

چکیده
  پیشینه و روند پیدایش مناسبات شهری در ایران طولانی و پیچیده است و از این رو، مباحث مربوط نیز با دشواری‌هابی روبرو است که از آن میان است چگونگی شکل‌گیری جامعۀ شهری به عنوان یکی از مباحث راهبردی در مطالعات ...  بیشتر
دربار ساسانی و مسیحیان: مدارا یا تعصب
دربار ساسانی و مسیحیان: مدارا یا تعصب

علی‌محمد ولوی؛ صفورا برومند

دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1388، ، صفحه 131-152

چکیده
  مسیحیان از بزرگ‌ترین اقلیت‌های دینی در دورۀ ساسانی به شمار می‌رفتند. با توجه به این که حکومت ساسانی بر بن‌مایه‌های آیین زردشتی استوار بود، مناسبات دربار ساسانی با مسیحیان، از جمله مباحث درخور توجه ...  بیشتر
بازشناسیِ تعامل روحانیت و صفویان
بازشناسیِ تعامل روحانیت و صفویان

مجید حاجی بابایی؛ ابراهیم اصلانی

دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1388، ، صفحه 27-46

چکیده
  شکل‌گیری حکومت فراگیر شیعه‌مذهب صفوی در ایران، زمینه‌ساز تحول در مناسبات دین و دولت در تشیع گردید. روحانیان به عنوان بخش مهمی از نهاد مذهب در شرایط ویژه و تاریخی‌ای قرار گرفتند. پادشاهان صفوی نیز در ...  بیشتر
رویکرد مستشارالدوله به نظام مشروطۀ غرب
رویکرد مستشارالدوله به نظام مشروطۀ غرب

عطاالله حسنی؛ غلامعلی پاشازاده

دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1388، ، صفحه 47-72

چکیده
  علل تحول فکری میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله، ماهیت قوانین مورد نظر او و مبانی نظری آن‌ها در رویکرد به نظام مشروطۀ غربی، مسألۀ مشکلۀ تحقیق حاضر است که با روش تاریخی و با استفاده از منابع اصلی به تحلیل آن ...  بیشتر
میراث فرهنگی زیدیان ایران و انتقال آن به یمن
میراث فرهنگی زیدیان ایران و انتقال آن به یمن

محمد کاظم رحمتی

دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1388، ، صفحه 73-102

چکیده
  مهاجرت عالمان زیدی به ایران در میانۀ قرن سوم قمری و تأسیس حکومت زیدیه در نواحی دریای خزر هر چند عمری کوتاه داشت، اما از حیث فرهنگی به علت وجود مراکز و جوامع زیدی در آن نواحی و برخی شهر‌های خراسان، تا چندین ...  بیشتر
بررسی جایگاه سیاسی ساتراپ‌های هخامنشی در دورۀ داریوش بزرگ با تکیه بر کتیبه‌ها
بررسی جایگاه سیاسی ساتراپ‌های هخامنشی در دورۀ داریوش بزرگ با تکیه بر کتیبه‌ها

محمد تقی ایمان‌پور

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 23-58

چکیده
  پیروزی کورش بزرگ بر آستیاگ، آخرین پادشاه ماد، در سال 559 پیش از میلاد، آغازگر شکل‌گیری پادشاهی هخامنشی بود. پس از فتح مصر توسط کمبوجیه و تصرف برخی از سرزمین‌های شرقی از جمله هند در زمان داریوش بزرگ، مرزهای ...  بیشتر
تعامل ایرانیان و انگلیسیان در هند پس از فروپاشی صفویان
تعامل ایرانیان و انگلیسیان در هند پس از فروپاشی صفویان

مسعود مرادی

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 101-122

چکیده
  اوضاع سیاسی ایران پس از فروپاشی صفویان با هرج و مرج، بی‌ثباتی و ناامنی مواجه شد. در چنین شرایطی، قدرت‌های استعماری اروپایی مانند انگلستان و فرانسه نفوذ خود را در مناطق مختلف خاورمیانه و هندوستان گسترش ...  بیشتر
تأثیر تمرکزگرایی بر اقتصاد سیاسی عصر پهلوی اول
تأثیر تمرکزگرایی بر اقتصاد سیاسی عصر پهلوی اول

سهراب یزدانی؛ سید حسن شجاعی دیوکلائی

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 151-179

چکیده
  تحولات سیاسی ایران، پس از جنگ‌جهانی‌اول شرایطی را رقم زد که ایجاد تمرکز سیاسی را به مهم‌ترین ضرورت‌ جامعۀ ایران تبدیل کرد. تحقق این امر نیازمند ایجاد نهادها و فراهم‌کردن ابزارهایی چون ارتش، نظام‌های ...  بیشتر
استراتژی امپراتوری عثمانی از پروژۀ حفر کانال دُن ـ ولگا
استراتژی امپراتوری عثمانی از پروژۀ حفر کانال دُن ـ ولگا

محمد تقی امامی خویی

دوره 1، شماره 1 ، دی 1387، ، صفحه 27-42

چکیده
  در قرن شانزدهم میلادی، سلطه روسیه در آسیا، شمال دریای سیاه و شمال دریای خزر که اقوام آن مسلمان بودند، گسترش یافت. عثمانیان در این ایده بودند که کانالی از رودخانۀ دُن به رودخانۀ ولگا حفر کنند تا با فتح ...  بیشتر
دو مورخ گمنام زیدی ایرانی: ابوالعباس حسنی و علی بن بلال آملی
دو مورخ گمنام زیدی ایرانی: ابوالعباس حسنی و علی بن بلال آملی

سید هاشم آقاجری؛ محمد کاظم رحمتی

دوره 1، شماره 1 ، دی 1387، ، صفحه 43-63

چکیده
  قیام زید بن على و شکل گیری زیدیه، عالمان زیدى مذهب عراق و حجاز را به تدوین آثاری تاریخی واداشت. در گام نخست، این اخبار تاریخی در آثارى تک نگارانه تدوین شد و سپس، تلفیق این آثار، به سنت طبقات‌نگاری انجامید. ...  بیشتر