محمدنبی خیرآبادی؛ ابوالقاسم رحیمی
دوره 11، شماره 2 ، مهر 1397، ، صفحه 1-28
چکیده
چکیدهیکی از راههای شناخت موقعیت و جایگاه یک متن، و ارتباط با دنیای درون اثر، عنوانی است که پدیدآورنده اثر برآن نهاده است و یا مخاطبان، اثر را با آن نام میشناسند؛ از این رو دلالت عنوان به متن و متن به ...
بیشتر
چکیدهیکی از راههای شناخت موقعیت و جایگاه یک متن، و ارتباط با دنیای درون اثر، عنوانی است که پدیدآورنده اثر برآن نهاده است و یا مخاطبان، اثر را با آن نام میشناسند؛ از این رو دلالت عنوان به متن و متن به عنوان، اغلب یک دلالت دو سویه است. هر چند، گاه به دلیل وجود عوامل فرامتنی در عناوین، این دلالت دوسویه دچار خدشه میگردد؛ از اینرو شناخت اصول و الگوی حاکم بر این دلالتها یکی از اهداف این پژوهش است. این مقاله به بررسی و تحلیل نشانه شناسی و الگوهای به کاررفته در نامگذاری کتابهای تاریخی از جنبههای مختلف میپردازد، با توجه به این نکته که در انتخاب یک عنوان، عواملی از قبیل موضوع، شرایط زمانیِ تولید متن و جنبههای زیبایی شناسی دخیل هستند. در این مقاله با انتخاب حدود یکصد اثر تاریخی به نشانه شناسی و الگوهای حاکم بر نامگذاری این آثار در دوره های مختلف و عوامل موثر در این نامگذاری ها میپردازیم. این پژوهش به عوامل درونمتنی اعم از ساختار و محتوای متن و همچنین به عوامل برونمتنی از قبیل شرایط اجتماعی و فرهنگی که در انتخاب عناوین موثر بودهاند و الگوهای رایج نامگذاری میپردازد. همچنین عناوین از دیدگاه زبانشناسی و شیوههای بلاغی به کار رفته در آنها نیز مورد بررسی قرار میگیرند تا تحولات نامگذاری در دورههای مختلف و الگوهای حاکم بر هر دوره و بسامد های آن نشان دادهشود. و در پایان به آسیب شناسی و بیان اشکالات موجود در انتخاب عناوین اشاره شده است.
