امین آریان راد؛ علیرضا ملائی توانی
چکیده
شــیخ فضلالله نوری در تاریخنگاری گفتمان مشــروطه خواه به عنوان شخصیتی منفی بازنمایی شــد که در آغاز به طرفداری از مشروطهپرداخت، اما در نهایت اختلافاتش با دو رهبر روحانی دیگر مشروطه خواه، سید محمد ...
بیشتر
شــیخ فضلالله نوری در تاریخنگاری گفتمان مشــروطه خواه به عنوان شخصیتی منفی بازنمایی شــد که در آغاز به طرفداری از مشروطهپرداخت، اما در نهایت اختلافاتش با دو رهبر روحانی دیگر مشروطه خواه، سید محمد طباطبایی و سید عبدالله بهبهانی، موجب شد به صف مخالفان مشروطه و طرفداران استبداد بپیوندد و با محمدعلی شاه همکاری کند، امری که از یک سو باعث دلگرمی شاه در کشتار و سرکوب مشروطه خواهان و از دیگر سو باعث محاکمه و اعدام شیخ شد. اما در دوره جمهوری اسلامی در تقابل با این بازنمایی، بازنمایی های دیگری ارائه گردید. مسئله این پژوهش این است که در دوره جمهوری اسلامی چه بازنمایی هایی از شخصیت شیخ فضل الله نوری جایگزین بازنمایی یادشده در تاریخنگاری گفتمان مشروطه خواه شد؟ و چرا؟ برای بررسی این مسئله از روش تحلیل گفتمان انتقادی، به ویژه رویکرد گفتمانی تاریخی وداک استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان میدهد در دوره جمهوری اسلامی متأثر از بافت سیاسی اجتماعی که ویژگی ضدشاهنشاهی، ضد غرب و غربزدگی، ضد امپریالیسم و ضد روشنفکری داشت، شیخ فضل الله نوری به عنوان شخصیتی بزرگ و مثبت بازنماییً گردید که مستقل و طرفدار ولایت فقیه و حکومت اسلامی و طبیعتا مخالفت سلطنت و غربزدگی بود، همانند همه روحانیون به مبارزه بی امان با استعمار و استبداد پرداخت و به اشاره استعمار در این راه به شهادت رسید.