صدیقه نایفی
چکیده
تأمل در مفهوم طراحی لباس بیانگر ارتباط نزدیک آن با مقولۀ مد و تمایز این حرفه از خیاطی است. گرچه اسناد گسترده و معتبری از تاریخ لباس در ایران وجود دارد، دربارۀ جایگاه حرفۀ طراحی لباس و نحوۀ شکلگیری آن ...
بیشتر
تأمل در مفهوم طراحی لباس بیانگر ارتباط نزدیک آن با مقولۀ مد و تمایز این حرفه از خیاطی است. گرچه اسناد گسترده و معتبری از تاریخ لباس در ایران وجود دارد، دربارۀ جایگاه حرفۀ طراحی لباس و نحوۀ شکلگیری آن در تاریخ اجتماعی ایران تحقیقات و اطلاعات دقیقی در دست نیست. پژوهش پیش رو با محوریت مسئلۀ چیستی جایگاه و رستۀ شغلی طراحی لباس و چگونگی شکلگیری آن در میان سایر حرف و مشاغل در تاریخ اجتماعی ایران قصد دارد وضعیت مبهم پیشینۀ آن را روشن سازد. پاسخ به پرسشهای پژوهش با جستوجو در منابع تاریخی به روش توصیفی ـ تحلیلی همراه با گردآوری دادهها به شیوۀ اسنادی انجام شده است. یافتهها فرضیۀ وجود نشانههایی جدی از مراحل فرایند طراحی لباس را در میان فعالیتهای خیاطان ایرانی و نیز سایر افراد و مشاغل مرتبط با این حرفه نظیر ناظران صنفی، نقاشان و درباریان رد میکنند. از بررسی اسناد تاریخی معلوم میشود ارتباط با غرب در دورۀ دوم قاجار و تغییر سلیقۀ دربار، حضور خیاطان اروپایی و تأسیس مدارس غربی در شکلگیری و ترویج این مهارت بهعنوان حرفهای جدید در ایران مؤثر بوده است. همچنین یافتهها حاکی از تبحر ایرانیان در حرفۀ خیاطی است و از سوی دیگر بیانگر بیعلاقگی ایشان به عنصر اصلی سازندۀ طراحی لباس، یعنی مد و تغییرات مکرر در طرح لباسها، در پیش از دورۀ دوم قاجار است.