مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران

پیامدهای اشغال ایران در جنگ جهانی دوم بر پست و تلگراف

مرجان برهانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 فروردین 1403

https://doi.org/10.48308/irhj.2024.234456.1291

چکیده

هجوم نیروی انگلیس، شوروی و امریکا در شهریور 1320 هـ.ش (اگوست1941م) به ایران و استعفای رضاشاه منجر به ورود این کشور به جنگ ناخواسته ای گردید که تبعات مختلفی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در پی داشت که ... بیشتر هجوم نیروی انگلیس، شوروی و امریکا در شهریور 1320 هـ.ش (اگوست1941م) به ایران و استعفای رضاشاه منجر به ورود این کشور به جنگ ناخواسته ای گردید که تبعات مختلفی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در پی داشت که این تبعات اثر عملی خود را به سرعت در وجوه مختلف جامعه نشان داد. در این تحقیق، تسلط دول خارجی بر پست و تلگراف به عنوان نمونه ای از این تبعات مورد ارزیابی و پژوهش قرار گرفته است. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با به کارگیری اسناد آرشیوی، در پی پاسخ به این پرسش است که پیامدهای حضور متفقین بر این وجه از سیستم ارتباطی کشور چه بود؟ بر اساس یافته های پژوهش، متفقین با انعقاد پیمان سه جانبه، زمینه دخالت مستقیم خود را در امور مربوط به پست و تلگراف فراهم نمودند و این مداخله موجب اخلال در روند کار تاجران و بازرگانان، کاهش سطح خدمات وزارتخانه‌ها، ادارات و سازمان های مرتبط با امور اقتصادی و مالی، کاهش درآمد دولت ایران از بابت پرداخت های مردم برای هزینه های پستی و تلگرافی و در نهایت کاهش درآمد دولت از این منبع مهم اقتصادی گردید. واژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگرافواژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگرافواژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگرافواژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگرافواژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگرافواژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگرافواژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگرافواژگان کلیدی: ایران، جنگ جهانی دوم، متفقین، پست، تلگراف

مشاهده مقاله

بررسی عملکرد شریدان آمریکایی، مستشار وزارت خواربار ایران (1322- 1321ش)

محمد بختیاری

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 159-178

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.159

چکیده

یکی از پیامدهای اولیۀ اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم، کمبود و گرانی شدید ارزاق عمومی بود. دولت برای تهیه و توزیع مواد غذایی مورد نیاز مردم به قیمت مناسب، وزارتخانۀ مستقلی به نام خواربار تشکیل ... بیشتر یکی از پیامدهای اولیۀ اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم، کمبود و گرانی شدید ارزاق عمومی بود. دولت برای تهیه و توزیع مواد غذایی مورد نیاز مردم به قیمت مناسب، وزارتخانۀ مستقلی به نام خواربار تشکیل داد و شریدان امریکایی را بهعنوان مستشار آن استخدام کرد. هدف پژوهش حاضر بررسی عملکرد شریدان در وزارت تازهتأسیس خواربار است و میخواهد به این سؤال پاسخ دهد که شریدان در زمان حضور خود در ایران چه سیاستها و اقداماتی را برای تهیه و توزیع خواربار انجام داد و عملکرد او در این حوزه چگونه ارزیابی میشود. یافتههای پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای و اسنادی انجام گرفته است، نشان میدهد شریدان عملکرد موفقی در وزارت خواربار ایران نداشت. چنانکه این وزارتخانه خیلی سریع منحل و وظایف آن به وزارت دارایی منتقل شد و شریدان مجبور گشت قبل از اتمام مدت سه سالۀ قرارداد استخدامش، بدون آنکه مشکل ارزاق عمومی را حل کرده باشد، ایران را ترک کند. البته باید توجه داشت که شرایط بحرانی سال 1321 که ناشی از قحطی و خشکسالی شدید، شعلهور بودن آتش جنگ در اغلب جبههها، دخالت و کارشکنی نیروهای متفقین و سودجویان داخلی و اختلافات سیاسی میان دولت قوام، دربار و مجلس سیزدهم بود، در عملکرد ضعیف شریدان تأثیر داشت.

سیاست کشاورزی ایران در دوره اشغال ایران در جنگ جهانی دوم

میکائیل وحیدی راد

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 223-244

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.223

چکیده

ایران در طی دو جنگ جهانی، بهرغم اعلام پیشدستانۀ بیطرفی، آسیبهای فراوانی را متحمل شد. در جنگ جهانی دوم، اشغال ایران از سوی دول انگلیس، شوروی و امریکا در شهریور 1320 (سپتامبر 1941) و استعفای رضا شاه ... بیشتر

تأثیر عملیاتی شدن پیمان سه جانبه بر کارکرد راههای ریلی و شوسه در ایران

مرجان برهانی؛ کریم سلیمانی

دوره 7، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 23-44

چکیده

با هجوم نیروهای آمریکا، انگلیس، و شوروی در شهریور1320(سپتامبر1941م) و فروریختن حکومت پهلوی اول، ایران به اشغال متفقین درآمد. حضور تحمیلی نیروهای متفقین در کشور، تبعات مختلفی در زمینههای اقتصادی، سیاسی، ... بیشتر با هجوم نیروهای آمریکا، انگلیس، و شوروی در شهریور1320(سپتامبر1941م) و فروریختن حکومت پهلوی اول، ایران به اشغال متفقین درآمد. حضور تحمیلی نیروهای متفقین در کشور، تبعات مختلفی در زمینههای اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی در پی داشت و علاوه بر اینکه از لحاظ روانی و ذهنی، موجب نارضایتی‌های مردمی می‌شد، ‌آثار عملی خود را نیز در امور عینی جامعه بر جا می‌نهاد. در این تحقیق، تسلط این دولت‌های خارجی بر راه‌های ریلی و شوسه ایران، به عنوان نمونه‌ای از این آثار عینی، مورد ارزیابی و پژوهش قرار گرفته است. مقاله حاضر با روش توصیفی‌ ـ تحلیلی و با به کارگیری اسناد آرشیوی، در پی یافتن پاسخ به این پرسش است که پیامدهای انعقاد پیمان سه جانبه بر راههای ریلی و شوسه ایران چه بود؟ بر اساس یافتههای پژوهش، متفقین برای استفاده از راههای ایران، به تنظیم قراردادی با این کشور مبادرت نمودند که زمینه دخالت مستقیم این دولتها را در امور راهداری ایران فراهم کرد و این تسلط موجب کاهش درآمدها و زیان مالی دولت ایران، افزایش فساد در سیستم اداری راهداری ایران، استهلاک لوکوموتیوهای خطوط ریلی و ساختمان‌های اداری، تضییع حقوق کارکنان وزارت راه، و اخلال در روند رسیدگی به امور مردم گردید.AbstractAfter USA, Britain, and the Soviet Union invasion in September 1941 and the fall of the first Pahlavi, Iran was occupied by the Allied Powers. Their imposed presence in the country had various economic, social and political consequences. Apart from public psychological and mental discontent, the invasion had its operational impact on objective issues of the society. Authoritative dominance of foreign governments on rail and road transports as an instance of such objective effects has been studied and evaluated. Through utilization of descriptive and analytical method and archival documents, the current paper tries to answer the following question, "What are the consequences of the tripartite pact on rail and road transports of Iran?" According to our findings, in order to use Iranian transport, the Allied Powers adopted an agreement with Iran, which led to their direct interference in the transport system of Iran. Their authority caused reduction in income and financial losses for Iranian government, corruption in the administrative system of road transport, depreciation of locomotives in railways and official buildings, violating the right of road ministry staffs and disruption in resolution of problems.Keywords: Iran, Railway, World War II, The Allied Powers, Reza Shah, Mohammad Reza Shah.

پیامدهای جنگ جهانی دوم بر سیاست صنعتی‌سازی در ایران

سید حسن شجاعی دیوکلائی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 71-92

چکیده

جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی اروپایی در سال 1939 میلادی آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی متعددی در ایران داشت. در نتیجۀ چنین وضعیتی بود که پروژه صنعتی‌سازی در ایران عصر رضا‌شاه نیز به ... بیشتر جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی اروپایی در سال 1939 میلادی آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی متعددی در ایران داشت. در نتیجۀ چنین وضعیتی بود که پروژه صنعتی‌سازی در ایران عصر رضا‌شاه نیز به عنوان یکی از سیاست‌های اقتصادی این حکومت از پیامدهای جنگ بی‌تأثیر نماند. جنگ جهانی در دو مرحله بر صنعتی‌سازی در ایران تأثیر گذاشت و در نهایت منجر به پایان پروژۀ صنعتی‌سازی در کشور شد: مرحلۀ یکم این تأثیرگذاری از آغاز جنگ جهانی تا اشغال ایران در شهریور 1320 و مرحلۀ دوم پس از اشغال ایران توسط نیروهای متفقین را در بر می‌گیرد. مقالۀ حاضر در صدد است تا با روش تاریخی و استفاده از کتاب‌ها و اسناد و مدارک آرشیوی با طرح این پرسش که جنگ جهانی دوم چرا و چگونه بر سیاست صنعتی‌سازی در ایران تأثیر گذاشت؟ به بررسی پیامدهای جنگ جهانی دوم بر سیاست‌های صنعتی‌سازی در ایران عصر رضاشاه بپردازد. برای پاسخ به این پرسش، این پیش‌فرض مطرح است که نیاز ایران به صنایع و متخصصان آلمان جهت تأسیس، تجهیز، تعمیر و نگهداری صنایع نوپای خود موجب وابستگی صنعتی ایران به آلمان شد. قطع ارتباط ایران با آلمان در نتیجۀ محاصرۀ دریایی این کشور توسط انگلستان، صنایع ایران را که به صنایع و متخصصان آلمانی وابسته شده بود، دچار بحران کرد. در ادامه هم اشغال ایران توسط متفقین موجب شد تا صنایع ایران در نتیجه سیاست‌های جنگی متفقین به تعطیلی کشیده شوند و یا در خدمت سیاست‌های نظامی آنان درآیند.

مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 16 (1402)

دوره 15 (1401)

دوره 14 (1400)

دوره 13 (1399)

دوره 12 (1398)

دوره 11 (1397)

دوره 10 (1396)

دوره 9 (1395)

دوره 8 (1394)

دوره 7 (1393)

دوره 6 (1392)

دوره 5 (1391)

دوره 4 (1390)

دوره 3 (1389)

دوره 2 (1388)

دوره 1 (1387)

کلیدواژه‌ها = %D8%AC%D9%86%DA%AF %D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C %D8%AF%D9%88%D9%85

پیامدهای اشغال ایران در جنگ جهانی دوم بر پست و تلگراف

چکیده

بررسی عملکرد شریدان آمریکایی، مستشار وزارت خواربار ایران (1322- 1321ش)

چکیده

سیاست کشاورزی ایران در دوره اشغال ایران در جنگ جهانی دوم

چکیده

تأثیر عملیاتی شدن پیمان سه جانبه بر کارکرد راههای ریلی و شوسه در ایران

چکیده

پیامدهای جنگ جهانی دوم بر سیاست صنعتی‌سازی در ایران

چکیده