سمیه انصاری؛ عطاءالله حسنی
چکیده
مجموعه عوامل ساختاری مانند ساخت اجتماعیـ اقتصادی حکومت، مبانی مشروعیت و تداوم کارایی آن، اوضاع فکری و فرهنگی جامعه، سپاه و دیگر عناصر در ایجاد ثبات و تداوم یک حکومت نقش دارند. در زمان حکومت صفویان ...
بیشتر
مجموعه عوامل ساختاری مانند ساخت اجتماعیـ اقتصادی حکومت، مبانی مشروعیت و تداوم کارایی آن، اوضاع فکری و فرهنگی جامعه، سپاه و دیگر عناصر در ایجاد ثبات و تداوم یک حکومت نقش دارند. در زمان حکومت صفویان ضعف عوامل ساختاری و تعارضها که بهمرور در طول حکومت رشد کرده و تکوین یافته بودند، در اواخر سلطنت (1077- 1135ق/ 1667-1722م) خود را آشکار ساختند. با کاهش قدرت پادشاه و واگذاری امور به درباریان و نظامیان، توازن ساخت سیاسی بر هم خورد و کشمکش و رقابت گروههای نظامی برای کسب مقامها، منفعتطلبی و برتریجویی موجب ضعف کارکرد نهاد سپاه شد. چنانکه این نهاد در مواجهه و مقابله با بحرانهای سیاسی ناشی از حوادث داخلی و خارجی نتوانست موفقیت چشمگیری داشته باشد. بنابراین، میتوان تعارض سپاهیان و درگاهیان را یکی از عوامل بیثباتی سیاسی در اواخر دوره صفویه محسوب کرد. این پژوهش درصدد است با مطالعه کتابخانهای و با تکیه بر دادههای تاریخی، تأثیر تعارضات نهاد سپاه بر بیثباتی سیاسی اواخر دوران صفویه را تحلیل و تبیین کند.