مریم خسروابادی؛ کیوان کریمی الوار
چکیده
چاق‌ها که تا قرن سوم و چهارم به زحمت در منابع تاریخی و جغرافیایی نامی از آنها دیده می‌شد، در قرن ششم هجری در قالب لشکرهای خوارزمشاهی به جهان اسلام معرفی شدند. این امر موجب شد در تحولاتی که در داخل ایران ...
بیشتر
چاق‌ها که تا قرن سوم و چهارم به زحمت در منابع تاریخی و جغرافیایی نامی از آنها دیده می‌شد، در قرن ششم هجری در قالب لشکرهای خوارزمشاهی به جهان اسلام معرفی شدند. این امر موجب شد در تحولاتی که در داخل ایران طی ربع آخر قرن ششم و ربع اول قرن هفتم رخ داد، نقش مهمی بازی کنند. قپچاق‌ها با حفظ موقعیت سرزمینی خود در استپ اوراسیا یعنی بدون اقدام به مهاجرت، به صورت لشکرهای خوارزمی وارد ایران شدند و در فرآیند قدرتگیری خوارزمشاهیان در سراسر ایران نقش مهمی داشتند. اینان تا پایان کار جلالالدین خوارزمشاه (628 هـ)، نیروی عمده و اصلی در برابر مغولان مهاجم به ایران به شمار میآمدند اما در آغاز قرن هفتم هجری، سخت مورد تعقیب مغولان چنگیزی قرار گرفته، کشته و یا برده گردیدند. قپچاق‌ها چگونه با این شرایط مجددا در صحنه تاریخ ظاهر میشوند؟ از منظر این مقاله، کشمکشها و منازعات درونی مغولان، موجبات احیای نقش تاریخی قپچاق‌ها را فراهم کرد. مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تحلیل تاریخی، این مساله را مورد واکاوی قرار دهد.
