%0 Journal Article %T مطالعه دامنۀ مکانی و زمانی تجارت چینی‌آلات در بندر مهروبان %J مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران %I انتشارات دانشگاه شهید بهشتی %Z 2008-7357 %A بحرانی‌پور, علی %D 2012 %\ 05/21/2012 %V 5 %N 1 %P 1-22 %! مطالعه دامنۀ مکانی و زمانی تجارت چینی‌آلات در بندر مهروبان %K تجارت چینی‌آلات %K بندر مهروبان %K چین %K خلیج فارس %R %X مهروبان از بنادر باستانی سواحل خوزستان است که نقش ویژه‌ای در تجارت دریایی بین‌المللی داشته است. گذشته از اشاره‌های منابع تاریخی، شواهدی چون خرده سفالینه‌های موجود در سطح شهر مهروبان، از رواج فعالیت‌های تجاری دست‌کم از روزگار ساسانیان در این بندر خلیج فارس وجود دارد. در منابع تاریخی اسلامی در حد فاصل قرون 3 تا قمری از مهروبان به عنوان بندری در زیر سایۀ رونق سیراف، و پس از زلزله و سقوط سیراف، به عنوان بندری در غرب خلیج فارس در حد فاصل عراق، خوزستان و فارس یاد شده است. اما یافته‌های باستان‌شناسی، خاصه خُرده‌های انبوه چینی‌آلات یافته‌شده در بررسی سطحی منطقۀ باستان‌شناسی مهروبان توسط هیأت مشترک باستان‌شناسان و مورخان ژاپنی و ایرانی در اردیبهشت 1386 نشان از وسعت تجارتی دارد که تا سواحل چین در جریان بوده و از نظر زمانی تا قرن هشتم قمری ادامه داشته است. مقالۀ حاضر بر آن است تا به این پرسش پاسخ گوید که با توجه به مدارک تاریخی و باستان‌شناختی، دامنۀ مکانی و زمانیِ تجارت چینی‌آلات در بندر مهروبان تا کجا و چه زمانی بوده است؟ فرضیۀ تحقیق آن است که گرچه با سقوط خلافت عباسی در بغداد به‌دست مغولان راه‌های دریایی عراق به هند، و با ویرانی اصفهان به‌دست مغولان راه‌های پس‌کرانه‌ای منتهی به مهروبان به‌کلی تضعیف شد، از اواسط دورۀ ایلخانان مهروبان رونقی مجدد یافت، تا آنجا که تا قرن هشتم کتان نواحی پس‌کرانه‌ای را با چینی‌آلات مشرق‌زمین مبادله می‌کرد. %U https://irhj.sbu.ac.ir/article_94750_067f9b85b7acf5f5cf710278bcf6fe03.pdf