%0 Journal Article %T آزاد (āzād) و آزادان (āzādān)؛ منشأ و تحول آن‌ از ایرانی باستان به ایرانی میانة غربی %J مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران %I انتشارات دانشگاه شهید بهشتی %Z 2008-7357 %A جم, پدرام %D 2013 %\ 10/23/2013 %V 6 %N 2 %P 17-54 %! آزاد (āzād) و آزادان (āzādān)؛ منشأ و تحول آن‌ از ایرانی باستان به ایرانی میانة غربی %K آزاد %K بنده %K فارسی میانه %K اشرافیت ساسانی %K تحول و گسترش معناشناختی %R %X مقالة حاضر به بررسی واژة ایرانی کهن āzāta، سیر تحول معنایی آن در گذر زمان از ایرانی باستان به ایرانی میانة غربی، و تا زمان رواج فارسی نو می‌پردازد و با ارائة شواهد مربوطه از دورة باستان (اوستا) و میانة (پارتی و فارسی میانه) زبان‌های ایرانی، تحول و گسترش معنایی این واژه را بررسی می‌کند. در این بررسی نشان داده شده که مفهوم آزاد به معنای «رها و غیرمقید» که در بیشتر اوقات بر دیگر مفاهیم این واژه سایه افکنده و به تعابیر نادرستی از منشأ āzādān (گروه نجبا) در دورة ساسانی انجامیده، در حقیقت تحولی ثانویه در عرصة معناشناختی آن است و ریشة این گسترش معنایی در یک سنت کهن ایرانی نهفته است، سنتی که طی آن ممکن بود بنا به دلایل و تحت شرایطی، افراد وابسته (بندگان) به عضویت خاندان مخدوم خود درآیند. %U https://irhj.sbu.ac.ir/article_94967_3ff02a89b3ee8a549848297cc1024da8.pdf