%0 Journal Article %T بررسی جنگ غجدوان و علل شکست سپاه صفوی %J مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران %I انتشارات دانشگاه شهید بهشتی %Z 2008-7357 %A سلطانیان, ابوطالب %D 2018 %\ 03/21/2018 %V 11 %N 1 %P 123-140 %! بررسی جنگ غجدوان و علل شکست سپاه صفوی %R %X         چکیده        جنگ غجدوان در ماوراءالنهر، در سوم رمضان سال 918 ق، یکی از رویدادهای مهم نظامی در دورۀ شاه اسماعیل یکم (930-907 ق) به‏شمار می‏رود. بررسی این رویداد، از آن روی حائز اهمیت است که سپاه قزلباش- که در مرحلۀ استقرار امپراتوری صفوی بسیار قدرتمند ظاهر شده بود- شکست فاحشی خورده و در نتیجه فرمانده آن میرنجم ثانی، وکیل شاه اسماعیل و بسیاری از امیران برجسته و سربازان قزلباش کشته شدند. اما چنین رویداد بزرگی چنانکه باید علت یابی نشده است تا علل شکست و پیامدهای آن آشکار گردد.       بنا بر آنچه گفته شد، این پرسش در اینجا مطرح است که چه عواملی سبب جنگ غجدوان شدند و مهم‏تر اینکه علل  شکست سپاه قدرت‏مند صفوی در این جنگ چه بود و چه پیامدهایی داشته است؟ برای بررسی پرسش‏هایی از این دست، این مقاله می‏کوشد- ضمن نگاهی به اوضاع بحرانی منطقۀ ماوراءالنهر از سال 916 ق- نقش و عملکرد میرنجم را به‏عنوان فرمانده سپاه و نیز تاکتیک‏ها و استراتژی وی را در مراحل گوناگون عملیات نظامی مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار دهد. این بررسی‏ها نشان می‏دهند که در مجموع راهبرد نظامی نادرست میرنجم و عدم توجه وی به مشاورت مشاوران آگاه از یکسو و از سوی دیگر، اتحاد امیران ازبک و بهره‏گیری آنان از اختلافات میان امیران قزلباش، از جملۀ مهمترین علل شکست سپاه صفوی به‏شمار می‏رفتند. %U https://irhj.sbu.ac.ir/article_95672_73b4f6bfd5e698ad8fc7605edeac5af6.pdf