TY - JOUR ID - 94576 TI - حقوق شهروندی در عریضه‌های زنان عصر مشروطه (دورۀ دوم و سوم مجلس شورای ملی) JO - مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران JA - IRHJ LA - fa SN - 2008-7357 AU - فصیحی, سیمین AD - استادیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات، زبانها و تاریخ دانشگاه الزهرا Y1 - 2010 PY - 2010 VL - 3 IS - 3 SP - 147 EP - 165 KW - عریضه‌های زنان KW - عصر مشروطه KW - حقوق شهروندی KW - برابری KW - آزادی KW - امنیت KW - مالکیت DO - N2 - این مقاله در صدد است تا نشان دهد که می‌توان شکوائیه‌های زنان دورۀ مشروطه، مبتنی بر اسناد به جامانده از دوره‌های دوم و سوم مجلس شورای ملی را با ارجاع به ارکان چهارگانۀ حقوق شهروندی، یعنی برابری، آزادی، امنیت و مالکیت، تحلیل کرد. در جهت اثبات چنین ادعایی و یا روشن ساختن چنین تحلیلی، مقاله در دو بخش سامان داده شده‌است، در بخش نخست بحثی عرضه تاریخی ـ نظری در بارۀ چیستی و تاریخ شهروند و حقوق شهروندی شده است و از آن دو نتیجه اصلی برکشیده شد: نخست این که اهم حقوق شهر وندی مبتنی بر بند دوم اعلامیۀ 1793 حقوق انسان و شهروند در چهار حق اصلی، یعنی حق برابری، حق آزادی، حق امنیت و حق مالکیت قابل تلخیص هستند؛ دوم اینکه حقوق فردی و حقوق شهروندی هم به لحاظ ذاتی و هم همانگونه که از عنوان «اعلامیه حقوق انسان و شهروند» بر می‌آید، حقوقی درهم تنیده هستند. تا حدی که می‌توان گفت هر حقی در این حوزه‌ها هم فردی و خصوصی است و هم در عین حال حقی شهروندی. مبتنی بر چنین نتایجی، به ویژه نکته دوم است که قسمت دوم مقاله سامان یافته است: در این قسمت برجنبه‌هایی از شکوائیه‌های زنان تأکید شده است که در آنها پی‌گیری حقوق خصوصی صراحتاً یا تلویحا در متن بزرگتری یعنی در متن حقوق شهروندی نهاده شده است. آنچه از بخش دوم این مقاله حاصل شده‌است این است که خطاب‌هایی مانند«امنای ملت،» «نمایندگان محترم و حافظین حقوق ملت» و به کار گیری اصطلاحاتی نظیر «حقوق ملت،» «خدمت به عالم انسانیت،» «تجویز قانون،» «عموم ملت،» تابعیت ایرانی،» «تساوی تمام افراد در حقوق،» «ضرورت سلب آزادی از حکام ستمگر،» تاکید بر حق مالکیت و امنیت و اصطلاحاتی مشابه که در متن عریضه‌ها به کار گرفته شده است، که همگی نشانۀ آشنایی زنان با مفاهیم حقوق شهروندی بوده است. UR - https://irhj.sbu.ac.ir/article_94576.html L1 - https://irhj.sbu.ac.ir/article_94576_646efd4e6f1d73cd2c1bd8c74c768e3d.pdf ER -