TY - JOUR ID - 95497 TI - موانع و معضلات کاربست نظریه سلطنت قوی در دورۀ سلطنت سلسلۀ قاجاریه JO - مجله علمی و پژوهشی تاریخ ایران JA - IRHJ LA - fa SN - 2008-7357 AU - محمودهاشمی, محمد AU - منصوربخت, قباد AD - دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه شهید بهشتی AD - استادیار تاریخ دانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 10 IS - 2 SP - 1 EP - 26 KW - واژگان کلیدی: سلطنت قوی KW - اندیشۀ سیاسی ایرانشهری KW - قدرت مطلقه KW - انقراض قاجار- پادشاهان قاجار DO - N2 - چکیدهتأسیس سلسلۀ قاجاریه پس از قریب یک قرن جنگ،خونریزی و ویرانی ناشی از انقراض صفویه و ظهور و انقراض افشایه و زندیه، نخبگان ایرانی را به ظهور سلطنتی قوی و پایدار امیدوار کرد. از این رو آنان با بازنویسی و بازتفسیر اندیشۀ سیاسی جاری در ایران، با هدف تحقق «سلطنت قوی» و ارکان و اجزای آن یعنی «امنیت» و «عدالت» و رهایی جامعه از «هرج و مرج»، «فتنه» و «اجتماع مهمله و معطّله»، تعلیم و تذکّر به پادشاهان قاجار را وجهۀ همّت خود ساختند. امّا قاجاریه در عمل نه از فرجام سلسله های پیشین درس گرفتند و نه به سخنان نخبگان مبنی بر کاربست نظریۀ «سلطنت قوی» گوش فرادادند. در نتیجه افزون بر غوطه ور شدن در مسائل قدیم، در مواجهه با صورت نظامی- سیاسی تمدن جدید نیز ناتوان مانده و بالاجبار صحنۀ سیاست ایران را ترک کردند. یافته های این تحقیق بر اساس روش تاریخی نشان می دهد که عدم کاربست نظریه و اندیشۀ «سلطنت قوی» اگرچه در عمل اتّفاق می افتاد، امّا ریشۀ مسأله نه در عمل، بلکه در نظر نهفته بود. زیرا فقدان انسجام متنی و ناسازگاری درونی نظریۀ مزبور در نظر و عمل از مهار قدرت مطلقه پادشاه و حکّام و جلوگیری از تبدیل حکومت به ضدّ خود عاجز بود و به همین علّت پادشاهان قاجار با تفسیر شخصی از مفهوم قدرت مطلقه و تبدیل حکومت به ضدّحکومت راه انقراض را در پیش گرفتند. UR - https://irhj.sbu.ac.ir/article_95497.html L1 - https://irhj.sbu.ac.ir/article_95497_05ac690e62ecda96fd360654879ec1ee.pdf ER -