ظهور و افول کشاورزی صنعتی در عصر رضاشاه 1309تا 1316

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشگاه مازندران

چکیده

اقتصاد کشاورزی ایران در دوره قاجار درپی ادغام در مناسبات بازار­جهانی نظام سرمایه­داری از شیوه­تولید معیشتی به شیوه­تولید تجاری تغییر کارکرد داد. تجاری شدن شیوه­تولید کشاورزی در ایران که سرنوشت محتوم اقتصادی بسیاری از جوامع توسعه­نیافته بود طی سال­های 1309تا1316 دچار وقفه شد. این وقفه ناشی از تغییر شیوه­تولید کشاورزی ایران از کشاورزی تجاری به کشاورزی صنعتی بود. بدین ترتیب اقتصاد کشاورزی ایران برای نخستین­بار طی سال­های 1309تا1316 شاهد ظهور و افول شیوه تولیدی جدیدی بود که از می­توان به عنوان کشاورزی صنعتی­نام برد.بر این اساس مقاله پیش­رو در صدد است تا با استفاده از روش تاریخی و با بکار‌گیری اسناد و مدارک آرشیوی و روزنامه‌ها و مجلات عصر پهلوی­اول به بررسی چرائی چگونگی ظهور و افول کشاورزی صنعتی در سال­های 1309تا 1316 بپردازد. دستاوردهای این پژوهش نشان می­دهد که گرایش حکومت به ایجاد صنایع ماشینی جهت تولید کالاهای مصرفی موجبات ظهور کشاورزی صنعتی با هدف توسعه کشت مواداولیه کشاورزی مورد نیاز صنایع مانند چغندر، چای، پنبه و توتون گردید. افول کشاورزی صنعتی نیز نتیجه الزام ایران به صدور مواداولیه کشاورزی مورد نیاز صنایع آلمان­نازی درپی انعقاد پروتکل­های محرمانه مبادلات تجاری میان دو کشور بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Rise and Fall of Industrial Agriculture in the Reign of Reza Shah

چکیده [English]

The agricultural economy in Iran underwent a change, from daily living production to commercial one, after joining the world market of capitalism during the Qajar Dynasty. Commercialization of agricultural production in Iran—which was the doomed economic destiny of most undeveloped societies—suffered from interruption from 1309 to 1316. This interruption was due to the change in ways of production from commercial agriculture to industrial one. So, for the first time agricultural economy of Iran experienced the rise and fall of a new way of production from 1309 to 1316 that can be called ‘industrial agriculture’. On the basis of this idea, the present article, through using archive documents and newspapers of the reign of Pahlavi I,will study why and how the rise and fall of industrial agriculture happened. The result of this survey shows that he tendency of government for establishing mechanized industry in order to produce consumer goods paved the way for the emergence of industrial agriculture which aimed at development of cultivation of primary agricultural products needed for industry like beetroot, tea, cotton and tobacco. Failure of industrial agriculture forced Iran to export primary agricultural products which were necessary for Nazi Germany`s industry after termination of secret commercial protocols between the two countries.
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economy
  • Primary agricultural products
  • Industrial agriculture
  • Reza Shah