تأثیر حضور ایرانیان در ساختار قدرت سیاسی خلافت بر تحولات فرهنگی سده‌های نخستین اسلامی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دکترای تاریخ اسلام از دانشگاه الزهراء(س)

چکیده

پس از تسلط اعراب بر ایران واکنش‌های متفاوتی مانند مبارزه علیه اقتدار رسمی، مباحثات نظری و چالش با مسلمانان ازسوی ایرانیان بروز کرد. گروهی نیز ضمن پذیرش اسلام، کوشیدند با نفوذ در ساختار قدرت سیاسی خلافت، با رونق فرهنگی جامعه از زوال فرهنگ ایران جلوگیری کنند. مسأله اصلی این مقاله بررسی رابطه تراکم قدرت در دست ایرانیان ذی‌نفوذ در ساختار قدرت سیاسی خلافت با تحولات فرهنگی جامعه اسلامی است. این بررسی نشان می‌دهد حضور گسترده خاندان‌های ایرانی در ساخت قدرت خلافت عباسی، موجب فعال شدن آنان در عرصه سیاست‌گذاری‌های فرهنگی شد. ایرانیان علاوه بر امور سیاسی، اقتصادی، مذهبی و تکوین زیرساخت‌های اداری، در رونق فرهنگی و اندیشه‌های علمی و توسعه صنایع وابسته به علم و کتابت مانند کاغذ و قلم نقش مهمی ایفا کردند. این مقاله بر اساس روش تبیین تاریخی بر آن است تا دستاوردها و رونق فرهنگی و علمی را به تأثیر از حضور ایرانیان در قدرت سیاسی خلافت بررسی کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Presence of Iranians in the Political Hierarchy of the Early Islamic Caliphate and its Impact on the Medieval Cultural Developments

چکیده [English]

After the dominance of Arabs in Iran in the early Islamic history, various types of resistances and oppositions occurred. The oppositions throughout the first few centuries of the Arab rule in Iran included political and armed confrontation against official authority, and more importantly theoretical research and debates to challenge Muslims. Furthermore, a group of Iranians who had converted to Islam, endeavored to penetrate into the political hierarchy of the Caliphate, and actively participated in cultural and scientific development of society all of which prevented the extinction of Iranian cultural presence in society. The main purpose of this article is to review of the relationship between the political power of influential Iranians in the hierarchy of political power of Caliphate and cultural development of society. This review proves that the extensive presence of Iranian influential households in the power structure of Abbasid Caliphate was the main cause for the establishment and progression of their cultural and scientific framework.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranians
  • Abbasid Caliphate
  • Cultural developments
  • Scientific Centers
  • hierarchy of political power