جلوه‌های کودک و کودکی در متون پهلوی و هنر ایران ساسانی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

بازشناسی حضور و نقش کودکان از خلال مدارک نوشتاری و مادی به جامانده تاریخی با توجه به پراکندگی و محدودیت این مدارک اغلب کار چندان آسانی نیست. از جمله ارزنده ترین اسناد در این باره، متون و مدارک مادیهستند که در آنها کودکان حضور دارند. از دوران ساسانی آثار مادی نسبتا فراوانی به جامانده و منابع نوشتاری قابل ملاحظه ای نیز در قالب متون پهلوی به این دوران منتسب است. در پژوهش حاضر تلاش شده است بر مبنای اطلاعات موجود در این منابع به مساله حضور کودکان و مقوله کودکی در جامعه ایران ساسانی پرداخته شود. پس از بررسی اولیه داده های مستخرج از مدارک نوشتاری و مادی، با تکیه بر یافته های مشترک و مفترق استنباط هایی انجام شده است. یافته ها نشان می دهند حضور کودکان را می توان در قالب سه گروه کودکان خاندان سلطنتی، کودکان شهروندان عادی جامعه و کودکان اساطیری بررسی کرد. آنچه در متون پهلوی آمده است غالبا بر مبانی تعلیم و تربیت و آموزش کودکان تاکید دارد. کودکان خاندان ساسانی از جایگاه ویژه ای برخوردار بودند تا جایی که نقش آنها در سنگ نگاره های سلطنتی، جاودانه شده است. کودکان عادی جامعه نیز تحت آموزش های دینی و مهارت های شغلی قرار می گرفتند و گاه به خدمت خاندان سلطنتی در می آمدند. در بعضی از آثار هنری ساسانی نیز نقشی نمادین برای کودک و کودکی غالبا در رابطه با اساطیر مربوط به ایزد آناهیتا یا آیین دیونیزوس لحاظ شده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representations of Children and Childhood in Pahlavi Literature and Sasanian Art

چکیده [English]

Children clearly form an integrated part of human societies throughout history, however it is not always an easy task to re-identify their presence and roles through limited, vague and scattered survived historical textural and material evidence. Textual and iconographic documents that include references to children are one of the most important and maybe most frequent sources of information in this regard. As we come forward throughout history, such sources become richer and more diverse. A considerable body of material evidence has remained from the Sasanian period and a corpus of textual sources in the form of Pahlavi literature is attributed to this period. This paper aims to shed light on the subject of children and childhood in Sasanian Iran on the basis of information available in these two groups of sources. Accordingly, three groups of children were identified and examined as royal and aristocrat children, citizen children and mythological children. Relevant data from textural and material evidence were analyzed and compared, leading to certain deductions. Education was an important part of social growth and it was practiced with more depth and scope among royal children while the process of education for citizen children was limited mainly to religious teachings and vocational trainings. Some royal and aristocratic children are depicted in Sasanian rock reliefs in formal gestures while children on other mediums such as seals may refer to citizen children in different setting of playing or nurturing. Artistic representations also show children in symbolic and mythical roles in relation to Dionysus and Anahita myths as symbols of fertility and bliss.
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Children
  • Sasanian Art
  • Pahlavi Literature