چالش حفظ بیضه اسلام در مشروطه ایران و عثمانی با تاکید بر رویکرد آقانجفی قوچانی
چالش حفظ بیضه اسلام در مشروطه ایران و عثمانی با تاکید بر رویکرد آقانجفی قوچانی

یوسف حیدرنژاد

دوره 16، شماره 2 ، مهر 1402، ، صفحه 117-133

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232222.1249

چکیده
  در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی دو کشور ایران و عثمانی شاهد جنبش­های سیاسی ناشی از تزلزل همبستگی اجتماعی بودند. تزلزل همبستگی اجتماعی در جوامع ایران و عثمانی عمدتاً به دلیل تغییر شرایط ...  بیشتر
معیشت دهقانی در گیلان از ۱۲۵۰ تا ۱۲۸۵ شمسی
معیشت دهقانی در گیلان از ۱۲۵۰ تا ۱۲۸۵ شمسی

سامان رحمانی؛ احمد خالقی دامغانی

دوره 16، شماره 2 ، مهر 1402، ، صفحه 183-206

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232750.1254

چکیده
     هدف این نوشته بررسی وضع معیشت دهقانی و سطح درآمد کشاورزان گیلان از اواخر عصر ناصری تا مشروطه است. دلیل تمرکز بر وضعیت دهقانان گیلانی، ارزیابی احکام عمومی است که در آثار مختلف تاریخ اجتماعی دوران ...  بیشتر
علل مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز (نیمه دوم قرن سیزدهم قمری/نوزدهم میلادی)
علل مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز (نیمه دوم قرن سیزدهم قمری/نوزدهم میلادی)

مهدی احمدی؛ سید هاشم آقاجری

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 57-77

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103330

چکیده
  یکی از مسائلی که حکومت قاجاریه با آن مواجه شد، مهاجرت توده­های مردم بود؛ مهاجرتی که از 1266ق/ 1850م، و به نسبتی گسترده­تر از 1286ق/ 1870م، از ایالات مختلف به خارج از ایران به­خصوص نواحی جنوب قفقاز اتفاق ‌افتاد، ...  بیشتر
اوضاع سیاسی کردستان ایران و عثمانی و تأثیرآن بر جنبش شیخ عبیدالله نهری در دوره قاجار
اوضاع سیاسی کردستان ایران و عثمانی و تأثیرآن بر جنبش شیخ عبیدالله نهری در دوره قاجار

رضا عبدالهی؛ عباس قدیمی قیداری

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 103-130

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103332

چکیده
  جنبش شیخ ­عبیدالله نهری (شمزینی) در سال 1297ق (1880م) در دورۀ ناصرالدین شاه قاجار به وقوع پیوست. برای درک بهتر زوایای وقوع این جنبش و زمینه­های شکل­گیری آن باید اوضاع سیاسی مناطق کردنشین ایران و عثمانی ...  بیشتر
بسط مفهوم برابری در ادبیات سیاسی-اجتماعی انقلاب مشروطه ایران با تکیه بر مطالعه جراید
بسط مفهوم برابری در ادبیات سیاسی-اجتماعی انقلاب مشروطه ایران با تکیه بر مطالعه جراید

محمد بیطرفان

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 131-148

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103186

چکیده
  انقلاب مشروطیت زمینه­ساز ورود مفاهیم جدید در عرصه­های سیاسی و اجتماعی شد. چون تعداد انگشت­شماری از شخصیت­های مطرح دورۀ قاجار از چند و چون این مفاهیم آگاه بودند، روشنگری و توضیح دربارۀ آنها ضرورت ...  بیشتر
تبیین مبادلات تجاری و مالی ایران با آمریکا در دوره قاجاریه (با تکیه بر اسناد منتشر نشده)
تبیین مبادلات تجاری و مالی ایران با آمریکا در دوره قاجاریه (با تکیه بر اسناد منتشر نشده)

فرشته جهانی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 149-166

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103224

چکیده
  ایالات متحدۀ امریکا در آستانۀ سدۀ بیستم میلادی پیشرفته ­ترین تجارت جهان را در اختیار داشت. این موضوع از نگاه تیزبین روشنفکران و متجددان ایرانی دورۀ قاجار دور نماند و آنها با وسواسی مثال‌زدنی چگونگی ...  بیشتر
احمد کسروی و ادعای پیامبری؛ بازاندیشی در آرا و نظرات مخالفان و منتقدان
احمد کسروی و ادعای پیامبری؛ بازاندیشی در آرا و نظرات مخالفان و منتقدان

حسن رستمی؛ مسعود بیات

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 187-206

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103185

چکیده
  فضای سیاسی پس از شهریور ۱۳۲۰ به رشد و ‌تضاد افکار انجامید. در این برهه احزاب سیاسی سعی در پیشبرد اهداف خود داشتند. حزب باهماد آزادگان در سال ۱۳۲۰ تأسیس شد و احمد کسروی مؤسس آن به یکی از چهره‌های بحث­برانگیز ...  بیشتر
تقسیمات سرزمینی در پیوند با حکمرانی خاندانی در ایران اوایل دوره قاجاریه (1264ق/1210 ق)
تقسیمات سرزمینی در پیوند با حکمرانی خاندانی در ایران اوایل دوره قاجاریه (1264ق/1210 ق)

فرشید نوروزی؛ هوشنگ خسروبیگی؛ نظام علی دهنوی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 19-41

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.19

چکیده
  قاجارها برای حفظ و ادارۀ قلمرو ممالک محروسۀ ایران در اوایل حکومتشان، در کنار استفاده از قدرت شمشیر، از تدابیر و سیاست­های دیگری نیز بهره بردند. سنت حکمرانی خاندانی یا همان به­کارگیری اعضای خاندان ...  بیشتر
بازخوانی مواضع روحانیت در انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی
بازخوانی مواضع روحانیت در انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی

محمدساجد سلطانی ابری؛ فیاض زاهد؛ سیدمحمد ثقفی‌نژاد

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.52547/irhj.15.1.1

چکیده
  این بررسی می‌خواهد مواضع روحانیت را در فرآیند انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی بازشناسد. هدف تحقیق کندوکاوی ژرف در باب موجبات درگیری این قشر دیرپا در پهنة سیاست ایران از پیدایش سردار سپه تا برآمدن پادشاهی ...  بیشتر
گونه‌شناسی اعتراض‌های زنان در عصر ناصری (1264-1313ق)
گونه‌شناسی اعتراض‌های زنان در عصر ناصری (1264-1313ق)

اکرم کرمعلی؛ سهم الدین خزایی؛ محسن رحمتی

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 245-262

https://doi.org/10.52547/irhj.15.1.245

چکیده
  ایران عصر قاجار دورۀ گذر از جامعۀ سنتی به سوی مدرنیته است. این مسئله در ابعاد مختلف تاریخ اجتماعی این دوره، از جمله در عرصۀ مسائل زنان، دیده می­شود. تا پیش از دوران ناصری زنان در جامعه حضوری کم­رنگ ...  بیشتر
علل انحطاط مشروطه از دیدگاه مجدالاسلام کرمانی
علل انحطاط مشروطه از دیدگاه مجدالاسلام کرمانی

محسن اسدی زیدآبادی؛ محمدمهدی مرادی خلج

دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 71-96

https://doi.org/10.52547/irhj.14.2.71

چکیده
  احمد مجدالاسلام کرمانی از جمله روشنفکرانِ روزنامه‌نگار و مشروطه‌خواهان تأثیرگذار در مشروطه‌خواهی ایرانیان بود که نقش مهمی در آگاهی‌بخشی و بیداری ایرانیان در مقابله با حکومت استبدادی و روی کار آوردن ...  بیشتر
آگاهی ایرانیان از اقتصاد کشاورزی امریکا و الگوبرداری از آن؛ از دورة ناصری تا پایان قاجاریه (با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشرنشده)
آگاهی ایرانیان از اقتصاد کشاورزی امریکا و الگوبرداری از آن؛ از دورة ناصری تا پایان قاجاریه (با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشرنشده)

فرشته جهانی؛ علیرضا ملائی توانی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 101-123

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.101

چکیده
  از نیمة دوم سده نوزدهم آگاهی ایرانیان از امریکا و تحولات این کشور در حوزه‌های مختلف گسترش یافت. این آگاهی حاصل اخبار و اطلاعاتی بود که بیشتر در مطبوعات داخل و خارج کشور منتشر می‌شد. یکی از حوزه‌هایی ...  بیشتر
پیشکار در ساختار اداری آذربایجان عصر قاجار
پیشکار در ساختار اداری آذربایجان عصر قاجار

عباس قدیمی قیداری؛ محدثه هاشمیلر

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 125-142

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.125

چکیده
  منصب پیشکاری یا پیشکار با ریشه­‌ای دیرینه در نظام دیوانسالاری ایران در دورة قاجار احیا شد و در ساختار اداری ایرانِ عصر قاجار، دست­کم در دوره­هایی خاص، جایگاه مهم و تأثیرگذاری یافت. می­دانیم که ...  بیشتر
تأملی بر مشروطه‌خواهی وثوق‌الدوله: گذر از حکومت انفعالی به حکومت فعال در ایران دورة مشروطه
تأملی بر مشروطه‌خواهی وثوق‌الدوله: گذر از حکومت انفعالی به حکومت فعال در ایران دورة مشروطه

دکتر آمنه ابراهیمی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 165-183

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.165

چکیده
  وثوق ­الدوله در شمار مشروطه­خواهان و از جمله چهره­ هایی بود که در گیرودار عدم تحقق مشروطه، برقراری حکومتی فعال و مقتدر را در سامان بخشیدن به وضعیت پرآشوب ایران آن روزگار مؤثر می­دانست. به ­زعم ...  بیشتر
دولت قاجاری در کشمکش با سیاست‌ توسعه‌طلبانة عثمانی بر سر مالکیت خرمشهر و جزایر ایرانی جنوب‌غرب خوزستان
دولت قاجاری در کشمکش با سیاست‌ توسعه‌طلبانة عثمانی بر سر مالکیت خرمشهر و جزایر ایرانی جنوب‌غرب خوزستان

علی قاسمی؛ ایرج ورفی نژاد

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 209-239

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.209

چکیده
  در اسناد و مدارک تاریخی دورة قاجار و پاره­ای از پژوهش­‌های جدید اخبار جسته‌­گریخته­‌ای دربارة اقدامات تجاوزکارانة دولت عثمانی در بندر خرمشهر و جزایر ایرانی جنوب­ غرب خوزستان وجود دارد. با ...  بیشتر