علیرضا ذوالقدر؛ حسن باستانی راد
چکیده
تعاملات فرهنگی و هنری هزاران سالۀ ایران و چین پس از سلجوقیان گسترش یافت و در عصر مغول ـ ایلخانی به صورت فزایندهای برقرار شد. جادهها در فرمانروایی واحدی درآمدند و صحرانوردان تحت تأثیر فرهنگها و تمدنها ...
بیشتر
تعاملات فرهنگی و هنری هزاران سالۀ ایران و چین پس از سلجوقیان گسترش یافت و در عصر مغول ـ ایلخانی به صورت فزایندهای برقرار شد. جادهها در فرمانروایی واحدی درآمدند و صحرانوردان تحت تأثیر فرهنگها و تمدنها و فرهنگهای چین، آسیای مرکزی، ایران و قفقاز قرار گرفتند. از میان هنرهای گوناگون، نگارگری و کتابآرایی در قلمرو سرزمینهای اسلامی، از آن میان در گسترۀ فرهنگی ایرانزمین از این روند تأثیر بهسزایی یافت. از سدۀ هفتم قمری (14 م) و به ویژه در اواخر عصر ایلخانان، بین نگارگری و کتابآرایی با حوزههای گوناگون علمی بهویژه تاریخنگاری و ادبیات پیوند برقرار شد و در عصر تیموریان و صفویان به اوج رسید. برچیدهشدن خلافت عباسی و موانع فرهنگی و سیاسی ناشی از آن، در آفرینشهای هنری و پیوند هنر با تاریخنگاری و ادبیات در مکتب نگارگری تبریز و دیگر مکاتب هنری ایرانی در این دوره تأثیر به سزایی داشته است. مولفههایی مانند حکمرانی ایرانی، اندیشۀ ایرانشهری، فرۀ ایزدی، اساطیر ایرانی، تاریخ و میراث روایی ایرانیان، و تاریخنگاری جهانی زمینهساز مینیاتورها در متون گوناگون تاریخنگاری، ادبی و علوم طبیعی شد. در این پژوهش بر پایۀ تبیین تاریخی و روش میانرشتهای بین تاریخ فرهنگی، تاریخ هنر و تاریخنگاری، علتهای موثر در کاربرد نگارگری در تاریخنگاری و ادبیات عصر ایلخانی بررسی میشود.