مطالعۀ تطبیقی نگرش ایلچیان ایران با سفیران روسیه در آغاز سلطه نظامی روس‌ها بر فرارود
مطالعۀ تطبیقی نگرش ایلچیان ایران با سفیران روسیه در آغاز سلطه نظامی روس‌ها بر فرارود

حسن شجاعی مهر

دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 143-194

چکیده
  این تحقیق بر­آن بودهاست تا تفاوت نگرش سیاسی سنتی ایلچی­های ایرانی را با نگرش دیپلوماتیک مدرن سفیران روسی در منطقه فرارود آشکار سازد. سفرنامه بخارا گزارش سفر یک ایلچی ایرانی است­که از سوی محمد شاه ...  بیشتر
میرزامحبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو: دولتمردی ناشناخته از عصر ناصری
میرزامحبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو: دولتمردی ناشناخته از عصر ناصری

نصراله صالحی

دوره 8، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 145-172

چکیده
  میرزامحبعلی­خان ناظم­الملک مرندی یکانلو، از اواخر دورة محمدشاه قاجار تا سال 1309 قمری به عنوان یکی از رجال وزارت امور خارجه، عهده­دار مسؤلیت­ بود. وی کار خود را با دستیاری و منشیگری میرزاجعفرخان ...  بیشتر
ایدۀ سلطنت مشروطه راهبرد نهایی نواندیشان برای تبدیل سلطنت مستقلۀ قاجاریه به دولت مدرن
ایدۀ سلطنت مشروطه راهبرد نهایی نواندیشان برای تبدیل سلطنت مستقلۀ قاجاریه به دولت مدرن

محمد محمودهاشمی

دوره 11، شماره 2 ، مهر 1397، ، صفحه 145-170

چکیده
  چکیدهبا ورود ایران به شرایط جدید تاریخی در دوره ی سلطنت قاجاریه که ناشی از مواجهه ایرانیان با تمدن مدرن بود، درک صاحبان اندیشه و نظر از وضعیت ضعف و قدرت حاکمیت سیاسی به تدریج تغییر کرد و آنها الگوهای متفاوتی ...  بیشتر
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی هجوم غزها به کرمان ( 575 – 610 ه.ق )
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی هجوم غزها به کرمان ( 575 – 610 ه.ق )

محسن رحمتی

دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 147-174

چکیده
  غزها، بخشی از قبایل اغوز در شمال رود سیحون بودند که بعد از مهاجرت بخش اعظم آنها به خراسان در اوایل قرن پنجم، در همان منطقه باقی مانده بودند. اما با تحولات سیاسی قرن ششم در ماوراء النهر، ناچار به خراسان ...  بیشتر
نقش و مواضع محمد خان قاجار ایروانی در نخستین جنگ های ایران و روسیه
نقش و مواضع محمد خان قاجار ایروانی در نخستین جنگ های ایران و روسیه

محمد عزیزنژاد؛ رضا دهقانی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 187-213

چکیده
  قلمرو خان نشین ایروان(1160-1244ق./1747-1828م.)، در قرن سیزدهم هجری شاهد جنگ ها و قشون کشی از دو سوی مرزهای شمالی و جنوبی از طرف دول روسیه تزاری و ایران قاجاریه بود. خان نشین مذکور به سبب موقعیت جغرافیای خاص و  ...  بیشتر
تعارض ساختاری و تأثیر آن در کارکرد سپاه خوارزمشاهی
تعارض ساختاری و تأثیر آن در کارکرد سپاه خوارزمشاهی

ذکرالله محمدی؛ اسماعیل حسن‌زاده

دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1388، ، صفحه 107-130

چکیده
  خوارزمشاهیان با خاستگاه غلامی در روند تکاملی حکومت‌شان به جذب عناصر نظامی، اما با خاستگاه‌های متفاوت دست زدند و سعی کردند آنها را به موازات هم با اعمال قدرت از بالا به پایین به خدمت بگیرند. به‌رغم محدود ...  بیشتر
تحلیل و بررسی مصادیق هویت ایرانی در تاریخ وصاف الحضره
تحلیل و بررسی مصادیق هویت ایرانی در تاریخ وصاف الحضره

محمد حاجی تقی؛ ابراهیم کیانی مهر

دوره 12، شماره 2 ، آذر 1398، ، صفحه 109-128

https://doi.org/10.48308/irhj.2019.95887

چکیده
  هویت ایرانی مفهومی سیال، چند وجهی، پیچیده و برساخته در دوران بس طولانی تاریخ ایران است که ریشه در مفاهیم و منابعی چون دین، تاریخ، سرزمین، زبان، آداب، رسوم، جشن ها و اندیشه ایرانشهری دارد. این محتوای اصیل ...  بیشتر
حزین لاهیجی در هند
حزین لاهیجی در هند

عباس هاشم‌زادة محمدیه

دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1388، ، صفحه 121-146

چکیده
  دربارة محمدعلی حزین لاهیجی و آثارش پژوهش‌هایی صورت گرفته است. اما، هنوز جای تحقیق دربارۀ زوایای ناشناختۀ حیات وی وجود دارد. در مقالة حاضر به مسایلی چون چگونگی اوضاع زمانة او، وضع اجتماعی و اقتصادیش، ...  بیشتر
پیشکار در ساختار اداری آذربایجان عصر قاجار
پیشکار در ساختار اداری آذربایجان عصر قاجار

عباس قدیمی قیداری؛ محدثه هاشمیلر

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 125-142

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.125

چکیده
  منصب پیشکاری یا پیشکار با ریشه­‌ای دیرینه در نظام دیوانسالاری ایران در دورة قاجار احیا شد و در ساختار اداری ایرانِ عصر قاجار، دست­کم در دوره­هایی خاص، جایگاه مهم و تأثیرگذاری یافت. می­دانیم که ...  بیشتر
جایگاه ایران در دکترین روسای جمهور آمریکا (از جنگ جهانی دوم تا آغاز دهه 1350)
جایگاه ایران در دکترین روسای جمهور آمریکا (از جنگ جهانی دوم تا آغاز دهه 1350)

میکائیل وحیدی راد؛ محمدعلی اکبری

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 135-174

چکیده
  حکومت پهلوی دوم در دهه 1350 (1970 م) توانست در سایه اتحاد و هم‌پیمانی با غرب به یکی از فعال‌ترین بازیگران در عرصه روابط بین‌الملل تبدیل شود. نوشتار حاضر با ابتنا بر روش تاریخی ـ تحلیلی با بررسی جایگاه ایران ...  بیشتر
تأسیس شهبندری ترکیه در مشهد و نقش محمد سامی‌بیک در اتحاد سه گانه اسلامی ایران، ترکیه و افغانستان
تأسیس شهبندری ترکیه در مشهد و نقش محمد سامی‌بیک در اتحاد سه گانه اسلامی ایران، ترکیه و افغانستان

علی نجف‌زاده؛ مجتبی خلیفه

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 137-156

چکیده
  دولت عثمانی در دورۀ قاجار حضور سیاسی در مشهد نداشت، ولی از زمان شروع جنگ جهانی اول که موضوع اتحاد جهان اسلام مطرح شد، طرفدارانی در مشهد یافت که ترک‌های قفقازی مهم‌ترین آنها بودند. پس از شکست عثمانی و ...  بیشتر
نقش آذربایجان در فتح آناتولی توسط سلجوقیان (با تأکید بر فعالیت‌های ترکمنان غازی)
نقش آذربایجان در فتح آناتولی توسط سلجوقیان (با تأکید بر فعالیت‌های ترکمنان غازی)

عزیز طالعی قره قشلاق؛ محمدتقی امامی

دوره 5، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 137-162

چکیده
  آذربایجان در تحولات تاریخی دورۀ سلجوقی همانند اکثر ادوار تاریخ ایران جایگاه و اهمیت برجسته‌ای داشته است. با بررسی و مطالعه در منابع اصلی و مهم دورۀ سلجوقی روشن می‌گردد که از نیمۀ اول قرن پنجم هـ.ق. گروه‌های ...  بیشتر
مجلس شورای ملی و مسئله انتقال علوم و فنون جدید به ایران (عصر پهلوی اول)
مجلس شورای ملی و مسئله انتقال علوم و فنون جدید به ایران (عصر پهلوی اول)

مهناز نگهی؛ محمدعلی اکبری

دوره 10، شماره 2 ، آبان 1396، ، صفحه 137-164

چکیده
  از مهمترین اقدانات حکومت پهلوی اول میتوان به تلالش برای انتقال علوم و فنون جدید به کشور اشاره کرد. بدین لحاظ حکومت پهلوی اول درصدد برآمد با ایجاد شرایط لازم زمینه را برای ورود دانش های جدید و فناوریه ای ...  بیشتر
دلایل گسترش روسپیگری در جامعه اصفهانِ عصر صفوی و سیاست شاه عباس اول در مدیریت آن
دلایل گسترش روسپیگری در جامعه اصفهانِ عصر صفوی و سیاست شاه عباس اول در مدیریت آن

فاطمه شه کلاهی؛ رضا افهمی؛ مهدی کشاورز افشار

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 137-157

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.137

چکیده
  روسپیگری در جامعۀ ایران همواره پدیده‌ای مذموم و ناهنجار بوده است. براساس اطلاعات تاریخی، در دورۀ شاه عباس اول (حکـ. 996-1038ق/ 1578-1629م) این پدیدۀ اجتماعی در اصفهان (پایتخت) رشد و گسترش می‌یابد. هدف این مقاله ...  بیشتر
نخستین دریافت‌های ایرانیان از تمدن جدید و تأثیر نظری و عملی آن در الگوی نوسازی امیرکبیر
نخستین دریافت‌های ایرانیان از تمدن جدید و تأثیر نظری و عملی آن در الگوی نوسازی امیرکبیر

قباد منصوربخت

دوره 1، شماره 1 ، دی 1387، ، صفحه 139-170

چکیده
  ظهور تمدن جدید در اروپا و انتشار آن به ماورای اروپا از مجرای استعمار، به اجبار نوسازی را بر جوامع شرقی و از جمله ایران، تحمیل کرد. اما نوسازی اجباری به جای تأسیس تمدن جدید به دوگانگی و التقاط تمدنی منجر ...  بیشتر
تداوم و افول سنت های پیش از اسلام و زرتشتی‌گری در فارس در سده‌های میانه‌ی اسلامی بر مبنای شواهد تاریخی
تداوم و افول سنت های پیش از اسلام و زرتشتی‌گری در فارس در سده‌های میانه‌ی اسلامی بر مبنای شواهد تاریخی

نگین میری

دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 141-160

چکیده
  با ورود اسلام فصل جدیدی در تاریخ دینی و اجتماعی فارس، خاستگاه خاندانی و دینی ساسانیان، آغاز شد. با این حال متون تاریخی و جغرافیایی سده‌ی 4 ق. دربردارنده‌ی اطلاعاتی هستند که نشان می‌دهند با گذشت بیش از ...  بیشتر
تبیین تاریخی دلائل شورش و پایداری بنی سلیم در فرارود بر مبنای عوامل ژئوپولیتیک
تبیین تاریخی دلائل شورش و پایداری بنی سلیم در فرارود بر مبنای عوامل ژئوپولیتیک

امین رضا توحیدی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 141-161

https://doi.org/10.52547/irhj.13.2.141

چکیده
  تبیین تاریخی شورش سردارعرب عبدالله بن خازم سلیمی وادامه آن توسط پسرش موسی هدف اصلی این مقاله است.این سرداران علیرغم پیشنهاد طعمه مناسبی چون خراسان ، ازسوی عبدالملک بن مروان برعهد خود باز بیریان پای فشردند ...  بیشتر
نقش نیروهای واگرا در اضمحلال ساختار حکومت از زوال ساسانیان تا برآمدن نهضت خراسانیان
نقش نیروهای واگرا در اضمحلال ساختار حکومت از زوال ساسانیان تا برآمدن نهضت خراسانیان

کورش صالحی

دوره 13، شماره 1 ، تیر 1399، ، صفحه 143-170

https://doi.org/10.52547/irhj.13.1.143

چکیده
  بررسی تحلیلی منابع عربی­ـ اسلامی و تاریخ‌نگاری یادسپار در تحولات درون‌ساختاری جامعه‌ ایرانشهری نشان می­دهد که کارکرد نیروهای واگرا در زوال حکومت ساسانی و همچنین تضعیف واکنش‌های نیروهای احیاگر ...  بیشتر
الگوهای پیدایش شهر و شهرنشینی در تاریخ ایران
الگوهای پیدایش شهر و شهرنشینی در تاریخ ایران

شهرام یوسفی فر

دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 145-170

چکیده
  پیشینه و روند پیدایش مناسبات شهری در ایران طولانی و پیچیده است و از این رو، مباحث مربوط نیز با دشواری‌هابی روبرو است که از آن میان است چگونگی شکل‌گیری جامعۀ شهری به عنوان یکی از مباحث راهبردی در مطالعات ...  بیشتر
بررسی آلودگی هوای شهر تهران در دهة آخر حکومت پهلوی دوم (چالش‌ها و راهکارها)
بررسی آلودگی هوای شهر تهران در دهة آخر حکومت پهلوی دوم (چالش‌ها و راهکارها)

محسن پرویش

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 145-168

https://doi.org/10.52547/irhj.15.1.145

چکیده
      آلودگی هوای شهر تهران مسئلة تازه­ای نیست و آغاز آن به اوایل دورة پهلوی دوم برمی­گردد. در این دوره، استفادة روزافزون از انرژی حاصل از سوخت­های فسیلی و  سایر آلاینده­های هوا در شهرهای ...  بیشتر
حقوق شهروندی در عریضه‌های زنان عصر مشروطه (دورۀ دوم و سوم مجلس شورای ملی)
حقوق شهروندی در عریضه‌های زنان عصر مشروطه (دورۀ دوم و سوم مجلس شورای ملی)

سیمین فصیحی

دوره 3، شماره 3 ، شهریور 1389، ، صفحه 147-165

چکیده
  این مقاله در صدد است تا نشان دهد که می‌توان شکوائیه‌های زنان دورۀ مشروطه، مبتنی بر اسناد به جامانده از دوره‌های دوم و سوم مجلس شورای ملی را با ارجاع به ارکان چهارگانۀ حقوق شهروندی، یعنی برابری، آزادی، ...  بیشتر
جلوه‌های کودک و کودکی در متون پهلوی و هنر ایران ساسانی
جلوه‌های کودک و کودکی در متون پهلوی و هنر ایران ساسانی

نگین میری؛ مریم جلالی

دوره 9، شماره 2 ، خرداد 1395، ، صفحه 147-174

چکیده
  بازشناسی حضور و نقش کودکان از خلال مدارک نوشتاری و مادی به جامانده تاریخی با توجه به پراکندگی و محدودیت این مدارک اغلب کار چندان آسانی نیست. از جمله ارزنده ترین اسناد در این باره، متون و مدارک مادیهستند ...  بیشتر
تأثیر تمرکزگرایی بر اقتصاد سیاسی عصر پهلوی اول
تأثیر تمرکزگرایی بر اقتصاد سیاسی عصر پهلوی اول

سهراب یزدانی؛ سید حسن شجاعی دیوکلائی

دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 151-179

چکیده
  تحولات سیاسی ایران، پس از جنگ‌جهانی‌اول شرایطی را رقم زد که ایجاد تمرکز سیاسی را به مهم‌ترین ضرورت‌ جامعۀ ایران تبدیل کرد. تحقق این امر نیازمند ایجاد نهادها و فراهم‌کردن ابزارهایی چون ارتش، نظام‌های ...  بیشتر
واکاوی تاریخی نظریه ی تعدیل قدرت در کشاکشِ مطلقه گرایی و مشروطه خواهی
واکاوی تاریخی نظریه ی تعدیل قدرت در کشاکشِ مطلقه گرایی و مشروطه خواهی

سید حامد اکبری یاسوج؛ علی اکبر گرجی ازندریانی

دوره 10، شماره 3 ، بهمن 1396، ، صفحه 154-170

چکیده
   هدف :  دهه ها پیش از نهضت مشروطه­، مدرن سازی حیات سیاسی ایران به دغدغه­ی جدی محافل فکری و حلقه های روشنفکری تبدیل گردید. پیشگامان این عرصه ، در ابتدای امر بیشتر به توصیف حیات سیاسی غربیان و تجویز آن در ...  بیشتر
کاربست سلاح نفت در جنگ‌های اعراب و اسرائیل و پیامدهای آن
کاربست سلاح نفت در جنگ‌های اعراب و اسرائیل و پیامدهای آن

میکاییل وحیدی راد

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 155-181

چکیده
  جنگ‌های اعراب و اسرائیل در خاورمیانه تاثیرات متفاوت و گوناگون و همچنین آثار منطقه‌ای و جهانی داشته است که در این میان استفاده از نفت بعنوان سلاح از سوی اعراب برای شکست اسرائیل در چندین مرحله به کار گرفته ...  بیشتر