نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• شهناز حجتی نجف ابادی

گروه ایرانشناسی و تاریخ، دانشکده ایرانشناسی و علوم انسانی،دانشگاه میبد، میبد، ایران

چکیده

گرایشِ غزالی به جهان‌بینی و زیستِ صوفیانه، به ویژه پس از رخدادِ توبه‌ی او، بینش سیاسی‌اش را تحت تاثیر قرار داد. تاثیرِ این واقعه بر عزلت‌گزینی‌های غزالی و تقویتِ هر چه بیشترِ جهان‌نگری صوفیانه در وجود او چشمگیر بود به نحوی که زبانِ ویژه‌‌اش به عنوان یک صوفیِ برجسته، در تحریراتش به شکل اعم و مکاتیبِ سیاسیِ او به شکل ویژه بازتاب یافت. این در واقع نوعی تجربه فکری بود که به پشتوانه‌ی تجارب زیسته‌ی غزالی در زمینه زیست صوفیانه و پرهیزکارانه، به نزدیکی و تلفیقِ هر چه بیشترِبینشِ عرفانی و اصولِ سیاست ایران‌شهری نزد او منجر شد. در نتیجه، خطاب‌های او به سلاطین و ارکان قدرت و سلطنت، به جانبِ توصیه‌های زهدگرایانه، پرهیزکارانه و معنویت‌گراتر و عاقبت‌اندیشانه‌تر معطوف شد. این پدیده‌، ادبیات تفسیریِ او را به ویژه در مکاتیب سیاسی‌اش به صورت عمیق تحت تاثیر قرار داد. فرضیه‌ی این پژوهش این است که توبه‌ی غزالی، به تلفیق و امتزاجِ هر چه بیشترِ دو چشم‌انداز سیاست ایرانشهری و بینشِ عرفانی- صوفیانه منجر شد به گونه‌ای که تحت تاثیرِ آن، مفاهیمی همچون عدل، سلطنت، قدرت، مالیات، وزارت و غیره در زمینه‌ای آن‌جهانی و صوفیانه تفسیر و تاویل شد. در این پژوهش، به روشی تحلیلی و بر مبنای تحلیل رساله مکاتیب، تاثیرِ جهانبینی و زیست‌جهانِ عرفانی- صوفیانه‌ی او در آفرینشِ روایتی عرفانی- صوفیانه از سیاست ایران‌شهری مورد تامل قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها

• غزالی
• سیاست
• ایران شهر
• جهان بینی صوفیانه
• زبان عرفانی

موضوعات

• تاریخ

عنوان مقاله [English]

Iranshahri politics from a mystical perspective: A reflection on the context of Ghazali's letters and the influence of mystical language in its political perspective

چکیده [English]

Ghazali's tendency towards Sufi worldview and life, especially after his repentance, influenced his political vision. The impact of this event on Ghazali's seclusion and the strengthening of Sufi worldview in him was significant, so that his special language as a prominent Sufi was reflected in his writings in general and his political writings in a special way. In fact, this was a kind of intellectual experience that, with the support of Ghazali's life experiences in the field of Sufi and pious life, led to the closer and more integration of mystical insight and the principles of Iranshahri politics. As a result, his addresses to the sultans and the pillars of power and monarchy were directed towards more ascetic, pious and spiritualistic advices and a more unpredictable end. This phenomenon deeply affected his commentary literature, especially in his political writings. The hypothesis of this research is that al-Ghazali's repentance led to the integration and fusion of the two visions of Iranian politics and mystic-sufism vision in such a way that, under its influence, concepts such as justice, monarchy, power, tax, ministry and etc. was interpreted in a universal and Sufi context. In this research, in an analytical way and based on the analysis of Makatib's treatise, the impact of his mystical-sufic worldview and life in the creation of a mystical-sufic narrative of the politics of urban Iran will be considered.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ghazali
• politics
• Iranshahr
• Sufi worldview
• mystical language