نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسنده
استادیار / دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده عمران و معماری، گروه معماری
چکیده
دربارة سرآغازهای اهواز بسیار کم می‌دانیم. هرچند بنیان شهری در این ناحیه را تا روزگار ایلامیان تخمین می‌زنند اما کهن‌ترین روایات تاریخی و شواهد باستان‌شناسی درباب این شهر از عصر ساسانیان فراتر نمی‌رود. آنگونه که از متون ساسانی، چون شهرستان‌های ایرانشهر، و انبوه تاریخنامه‌های دورة اسلامی برمی‌آید در این زمان شهری به نام هرمزاردشیر توسط اردشیر بابکان یا نوة او هرمزاردشیران در این ناحیه بنا شد. اما روایات دربارة هرمزاردشیر خود خالی از ابهام و آشفتگی نیست. در این مقاله به منظور دستیابی به تصویری دقیق‌تر از این روایات و نتیجتاً سیمای اهواز کهن، سعی شده با استفاده از روش تحقیق تاریخی نگاهی موشکافانه‌تر به روایات بنیادگذاری اهواز انداخته و با تحلیل و مقایسه این روایات تصویر روشن‌تری از چند و چون این کهن‌شهر کمتر شناختة ایرانی به دست داده شود. چنین مطالعه‌ای علاوه بر رفع ابهام و آشفتگی فوق‌الذکر می‌تواند پشتوانة خوبی برای جستجوهای تاریخی و هویتی و مطالعات میدانی درباب اهواز، به‌مثابة یکی از مواریث شهرسازی ایرانی فراهم آورد. نتایج این تحقیق روایتی نو از شکل‌گیری اهواز در روزگار ساسانیان به دست داده که اندکی با آنچه تا کنون نقل شده تفاوت دارد، اما همزمان هم می‌تواند جمع مناسب‌تری میان روایات متفاوت و گاه متناقض نقل‌شده درباب این شهر به دست دهد و هم می‌تواند فرضیه‌ای تازه درباب مکان رام‌اردشیر یا رامش‌اردشیر، یکی از نخستین شهرهای بنیادشده از سوی اردشیر بابکان، به دست دهد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A ray on Ancient Ahvaz Through Sassanid and Islamic Texts and a Conjecture about the Location of Sassanid City of Ram Ardashir
نویسنده [English]
- Rouhollah Mojtahedzadeh
Professor Assistant / Department of Architecture, Civil Engineering and Architecture Faculty, Shahid Chamran University of Ahvaz,
چکیده [English]
There is very little about the beginnings of Ahwaz. The oldest historical narratives and archeological signs about this city do not go beyond the Sassanid era. According to Sassanid texts, such as the Šahrestānīhā ī Ērānšahr and a large number of histories of the Islamic period, at this time, a city called “Hormuz Ardeshir” was built by Ardeshir Babakan or his grandson Hormuz Ardeshir in this area. But the narrations about this city in itself are not without ambiguity and confusion. In this article, in order to obtain a more accurate picture of these narrations and consequently the appearance of ancient Ahvaz, have been tried to take a closer look at the founding narrations of Ahvaz using historical research method and by analyzing and comparing these narrations, tried to be given a clearer picture of how and why this ancient Persian city that is less known. In addition to removing the above-mentioned ambiguity and confusion, such a study can provide good support for historical and identity searches and field studies about Ahvaz, as one of the Sassanid settlements in Khuzestan. The results of this study provide a new narrative of the formation of Ahvaz during the Sassanid era, which is slightly different from what has been narrated so far, but at the same time can provide a more appropriate combination of different and sometimes contradictory narrations narrated about this city and can make new hypotheses about Ram Ardeshir or Ramesh Ardeshir, one of the first cities founded by Ardeshir Babakan.
کلیدواژه‌ها [English]
- Ahvaz
- Hormuz Ardeshir
- Ram Ardeshir
- Hujistan Vajar
- Sasanid
)