خویشکاری آتش در اساطیر ایرانی

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

چکیده

ایرانیان از کهن‌ترین دوران برای آتش اهمیت، قداست و خویشکاری‌های خاصی را قائل بوده‌اند. به‌طوری که نه فقط امور زندگی دنیوی خویش، بلکه سرنوشت اخروی را نیز به نوعی تحت تأثیر خویشکاری آتش می‌دانسته‌اند. به اعتقاد ایشان آتش به دلیل برخورداری از گونه‌های مختلف، در خویشکاری‌های خود با دو حالت متضاد مادی (مانند حضور در مراسم دینی) و مینوی (حضور در اجزائ جهان) تجلی کرده و موجب سامان‌دهی اوضاع جهان می‌گردد. آنگونه که از آموزه‌های گات‌ها برمی‌آید، به نظر می‌رسد که خویشکاری‌های آتش حاصل عقیدۀ ایرانیان باستان نسبت به ارتباط نزدیک بین آتش و اشه باشد؛ چرا که به اعتقاد ایشان از آنجا که اردیبهشت موکل بر آتش‌ها است، پس می‌توان آتش را نماد مادی و این جهانی اشه دانست و از دیگر سوی نیز چون اشه دارای همۀ صفات نیک اهورائی است، پس می‌توان آن را به‌عنوان نماد صفات درونی اهورمزدا و نیز نظام حاکم بر جهان هستی دانست. در این مقاله سعی شده است به نقش خویشکاری آتش در اساطیر ایرانی پرداخته شود. این مسئله در قالب این فرضیه که خویشکاری آتش بُن مایۀ اساطیر ایرانی را تشکیل می‌دهد، به روش تحلیلی ـ توصیفی در تاریخ اساطیری ایران و به‌ویژه براساس متون دینی ایران باستان مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله مهمترین یافته‌های این پژوهش می‌توان به خویشکاری آتش با دو رویکرد مینوی و مادی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

’ ‘The Function of Fire in Persian Myths

چکیده [English]

Since the ancient times, the Iranians have regarded ‘fire’ as significant, sacred, and as having special functions. They believed that both their worldly life and their other-worldly fate are somehow affected by the function of fire. For them, fire is manifested in two opposing forms of material (as in religious rituals) and spiritual (presence in the world), has therefore organized the world. According to the teachings of Gātha, the functions of fire seem to emerge out of this ancient belief that there exists a close affinity between fire and truth (Esheh); because, Ordibehesht relies upon fires. Hence, fire might be considered a material and worldly symbol of truth (Esheh). Moreover, because of all its good traits, fire can be regarded as the symbol of the essential traits of Ahura Mazda and also the order which rules over the world. This article is an attempt to go through the function of fire in Persian myths. Using a descriptive-analytical method and relying upon the religious texts of ancient Persia, this research propounds that the function of fire is the bedrock of Persian Myths. One of the most significant findings of this research is the idea that the function of fire has two (material and spiritual) approaches.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fire
  • function
  • Truth (Esheh)
  • myth
  • Divine Ordeal