نقش سیاسی ـ نظامی کردان فارس و خوزستان در دورۀ فتوح اسلامی

نوع مقاله : مروری

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه یاسوج

چکیده

کردان فارس و خوزستان، از مهمترین گروه‌های ساکن در جنوب غربی ایران در سده‌های نخستین اسلامی بودند. این گروه که به زندگی عشایری مشغول بودند، در دوران فتوح اسلامی در برابر مسلمانان مقاومت کردند و حتی برای جلوگیری از پیشروی مسلمانان و سقوط ولایات داخلی ایران، اجتماع یکپارچه و متحد تشکیل دادند. تداوم و ثبات مقاومت و مبارزۀ کردان، از آغاز فتوح مسلمانان در خوزستان و فارس، تا پایان زمامداری خلفای راشدین ادامه یافت و حتی آنان در سده‌های نخستین اسلامی تاثیرگذاری خودرا در تاریخ سیاسی ـ اجتماعی غرب و جنوب غربی ایران حفظ کردند. این مقاله، براساس روش تحقیق تاریخی و با رویکرد تحلیلی، به بررسی و تبیین نقش کردان فارس و خوزستان در دورۀ فتوح اسلامی، پرداخته و این مسأله را مطرح می‌کند: چرا کردان فارس و خوزستان به‌رغم نارضایتی از جامعۀ طبقاتی ساسانی، در برابر اعراب ایستادگی کردند و در دوران فتوح اسلامی چه نقش در مقاومت علیه مسلمانان داشتند؟ بر مبنای آگاهی‌های اندکی که منابع ارائه می‌دهند، این مسأله روشن می‌شود که کردان ولایات فارس و خوزستان تا قرن‌ها مقابل مسلمانان ایستادند و به تدریج سر تسلیم فرود آوردند و تلاش زیادی کردند که فرهنگ پیشین خود را تا حد ممکن حفظ کنند. اما شرایط تازه زندگی و حضور حاکمان جدید عرب و ایرانی تحت امر خلافت، فرهنگ و آیین جدیدی را ـ که هرچند در مواردی با اسلام واقعی فاصله داشت ـ به آنان عرضه کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE POLITICAL-MILITARY ROLE OF FARS AND KHUZESTAN KURDS DURING THE ISLAMIC CONQUESTS ERA

چکیده [English]

Kurds of Fars and Khuzestan were the most important ethnic groups, residing in the southwest Iran during the early Islamic centuries. This group that had a tribal nomadic life resisted against Muslims throughout the Islamic conquest era and even established an integrated and united community to deny the Muslims’ progress, and prevent the fall of the inner provinces of Iran. The perseverance and stability of their resistance and struggle continued from the beginning of the Muslims’ conquests in Khuzestan and Fars, up to the end of the rule of the Righteous (Rashedun) Caliphs. They even preserved their influence on the socio-political history of the west and southwest Iran throughout the early Islamic centuries. This article, using an analytical approach, aims to explore and explain the role of Fars and Khuzestan Kurds, on the basis of a historical research method, and then raise this question: Why did Fars and Khuzestan Kurds, despite their dissatisfaction with the Sassanid’s class distinctions, resist against the Arabs and what role did they play in the resistance against the Muslims? On the basis of the little information that the sources provide, it is clarified that the Kurds of Fars and Khuzestan Provinces opposed the Muslims for centuries, but gradually gave up, while making a lot of endeavor to maintain their precedent cultural identity as much as possible. The new living conditions and the presence of the new Arab and Iranian rulers under the caliphate imposed upon them a new culture and faith - which were different from the real Islam in some cases.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kurds
  • Fars
  • Khuzestan
  • Islamic Conquests