واژه‌شناسی تاریخی استان در ایران

نوع مقاله : مروری

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

واژۀ استان و استان‌بندی در ایران پیشینه‌ای کهن دارد و همین پیشینه باعث شده‌است که واژه‌ها و مفاهیم در ارتباط با آن، در تاریخ و فرهنگ ایران، گوناگون و گسترده باشد: ساتراپ (خشثرپاون)، کوست، استان، ایالت، ولایت، مملکت، بلد و دیگر واژگان در این معنای مکانی. پژوهش در انواع، معنا، و گستردگی این واژگان برای شناخت بنیادی و سیر تحولات استان در ایران ضروری است. ازاین‌رو مسألة اصلی این پژوهش آن است که چه واژگانی با چه پیشینه‌ای به معنی استان در ایران به کار رفته‌اند؟ تعدد این واژگان و کاربرد برخی از آن‌ها نشان می‌دهد که از طریق واژه‌شناسی تاریخی استان می‌توان اهمیت استان‌بندی در تاریخ اداری ایران و عوامل تأثیرگذار بر کاربرد اصطلاحات اداری را در سطح کلان بررسی کرد. این پژوهش با بهره گرفتن از روش توصیفی در تحقیق تاریخی و واژه‌شناسی تاریخی، انجام گرفته‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

HISTORICAL ETYMOLOGY OF THE WORD "OSTAN" (PROVINCE) IN IRAN

چکیده [English]

The word “province” and division of province has an ancient background in Iran and this background has caused its related words and concepts to be various and widespread: Satrap (Xašathrapāvan), Kust, Ostān (Province), Valayat, Mamlekat (mamleke), Balad and other toponymical terminology. Research about the types, meaning and diversity of these words is essential in order to understand fully the process of province changes in Iran. Therefore, the main question of this research is to find out what words with what kinds of backgrounds have been used to mean «Ostān (province)». The number of these words and their usages illustrates the fact that by the means of historical etymology of the word “province”, we can interpret the role of the administrative history of Iran and the major factors in utilizing the administrative terminology on a large scale. This research is a descriptive study of the etymological issues in history.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satrap (Xašathrapāvan)
  • Kust
  • Ostān (Province)
  • Valayat
  • Mamlekat (mamleke)
  • division of Province
  • Country division
  • Historical Etymology