روابط خارجی ایران با عثمانی و مصر در دورة حکومت یعقوب آق‌قویونلو

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دکترای تاریخ از دانشگاه شهید بهشتی، عضو هیأت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

چکیده

یعقوب (896 ـ 883 ق)، در آغاز حکومت خود با دو مسأله عمدة مشکلات داخلی و خارجی مواجه بود. مسألة خارجی که اهمیت بسیاری نیز داشت، قدرت یافتن روز افزون عثمانی‌ها بود که در همسایگی غربی سرزمین‌های تحت فرمان یعقوب قرار داشتند، و کمترین خطا یا بی‌تدبیری در برابر آنها، می‌توانست خطری جدی برای آق‌قویونلوها ایجاد کند. پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که با توجه به حساس بودن این برهة تاریخی، یعقوب، چه سیاست خارجی را برای حکومت خود طرح و برنامه‌‌ریزی کرد؟ و موضع‌گیری سیاسی او در قبال دو قدرت مهم عثمانی‌ و مصر که به سبب همجوار بودن سرزمین‌های آنها با آق‌قویونلوها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود، چگونه بوده است؟ دستاورد این تحقیق که با روش تاریخی و با استفاده از منابع اصلی تاریخی حاصل شده، حکایت از آن دارد که یعقوب با توجه به عواملی چند، سیاست خارجی خود را بر مبنای روابط محدود، اما حسنه و مصالحه‌جویانه با عثمانیان و مصریان، قرار داد و اگرچه در آغاز پادشاهیش، به سبب لشکر‌کشی مصریان بر ضد آق‌قویونلوها، برخورد نظامی شدیدی میان آنها روی داد، اما سرانجام با سیاست نرم یعقوب و تمایل او به ایجاد روابط دوستانه، صلح و آرامش میان آنها برقرار شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Foreign Relationships between Iran and Ottoman and Egypt during the Reign of Ya qub Aq qoyunlu

چکیده [English]

Ya’qub (r: 1478- 1491) had faced two major domestic and foreign problems at the beginning of his rule. The foreign problem, equally important, was the continuous increase in the Ottomans’ empowerment whose jurisdiction was over the lands to the west of those reined over by Ya’qub. Hence, even the smallest error or imprudence before them could pose a serious risk to Aq qoyunlu. The main question, upon which the present study is based, thus, is that considering the delicacy of the matter at that particular point of history, what type of foreign policy did Ya’qub adopt and pursue in the course of his reign? I. e. regarding the common borders between the Aqqoyunlu and the two world powers of the time (Ottoman Empire and Egypt) as well as the possibility of a threat, what political position did Ya’qub take? The findings of this study which has been conducted through an application of a historical method and the use of major historical resources bear witness to the fact that Ya’qub, considering a number of factors, had based his foreign policy on limited, though positive and peaceful, relationships with the Ottomans and Egyptians. Therefore, although at the beginning of Ya’qub’s reign, there occurred a severe military conflict between Egyptians and the Aq qoyunlu (mainly due to Egyptians’ military invasion); Ya’qub’s later peace-seeking policy and his inclination to establish friendly relationships paved the way for the final establishment of calm and peace.
 

 
  

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ya’qub
  • Aq qoyunlu
  • Foreign Relationships
  • Ottoman
  • Mohammad II
  • Bayezid II
  • Egypt