تاثیر حلقه برلن بر روشنفکران ملی‌گرای عصر رضاشاه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تاریخ دانشگاه خوارزمی

2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی

چکیده

تفکر وحدت ملی، در اندیشه روشنفکران حلقه برلن به تاثیر از اندیشه­های آریایی­گری در آلمان ایجاد شد. این تفکر در دوره رضاشاه، منجر به استقرار یک دولت ملی مقتدر شد که سعی داشت به طور مهندسی شده  جامعه ایران را متمدن کند. بررسی نقش تفکر حلقه برلن در روشنفکری دوره رضاشاه اهمیت بسزایی دارد. حلقه برلن، به عنوان مهمترین حلقه روشنفکری ایران در دوره جنگ جهانی اول، با مطرح کردن مفهوم «ایرانیت» و «روح ملی ایرانی»، نقش مهمی در جریان روشنفکری پس از خود ایفا نمود. این کار بر آن است تا چرایی و چگونگی این تاثیر گذاری را بررسی نماید و به این پرسش پاسخ دهد که حلقه برلن چه تاثیری بر روشنفکران ملی گرای دوره رضا شاه داشته است. بدین منظور این تحقیق که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، ابتدا عوامل موثر بر تفکر حلقه برلن را مورد واکاوی قرار داده و سپس به چگونگی این تاثیر بر روشنفکران دوره رضاشاه می­پردازد و به این نتیجه می‌رسد که روشنفکران حلقه برلن، مفهوم برتری نژاد آریایی را از نظریه گوبینو گرفتند و همانطور که آلمان­ها از این نظریه نژادی در جهت تمرکز قدرت کشورشان استفاده کردند، آنان نیز، با مطرح کردن مفهوم« ایرانیت»، زمینه فکری مناسب جهت روی کار آمدن دولت ملی مقتدر رضاشاهی را فراهم ساختند. روشنفکران دوره رضاشاه نیز، مؤلفه­های وحدت ملی را پردازش کردند و برخی از آنان را در سایه دولت جدید، اجرایی نمودند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Berlin Circle on Nationalist Intellectuals of the Reign of Reza Shah

چکیده [English]

The idea of national unity in Berlin Circle of Intellectuals was created under the influence of Aryan bias in Germany. During the reign of Reza Shah, this idea resulted in the establishment of a vigorous nationalist government which intended to civilize Iranian society. It is very important to study the ideas of Berlin Circle and its effects upon the intellectual movements during the reign of Reza Shah. Berlin Circle as the most important Intellectual circle during the 1st World War, had an strong impact after on inttelectualism by introducing “Iranian” and “Iranian national spirit” concepts. The purpose of this study is to explore reasons and the conditions of such an important impact. Moreover, Berlin Circle and its influence on nationalist intellectuals of the reign of Reza Shah will be illuminated. Therefore, this descriptive-analytic study will firstly examine the influential factors on Berlin circle and then explore the circumstances which led to the emergence of Iranian nationalist intellectualism in the reign of Reza Shah, and conclude that Berlin Circle liberals borrowed Aryan superiority concept from Gobineau's thesis. This thesis was used by Germans to national power concentration and so used by Iranian intellectuals in the reign of Reza shah to provide suitable intellectual setting to develop of an potential national government of Reza shah in Iran. Intellectuals of the reign of Reza shah processed the national unity components and made some of them applicable during that new government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Berlin circle
  • Intellectualization
  • Nationalism
  • the reign of the Reza shah
  • National unity