اسناد و دفترهای مالیاتی در ایران در قرون میانه

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه الزهرا

چکیده

مالیات‌ها و ساختار اجرایی مرتبط با آنها و از آن میان ثبت و نگاهداری اطلاعات مربوط به رویدادهای مالی و مالیاتی، از موضوعات مهم در بررسی تاریخ اقتصادی ایران در قرون میانه است. اطلاعات مالی در اسناد ویژه‌ای ثبت می‌شد و بررسی و دسته‌بندی این اسناد گام نخست در شناسایی روندهای اجرایی ساختار مالیاتی و امور حسابداری آن است. همچنین اصطلاحات و اسناد مالیاتی در شمار معدودی از متن‌های تاریخی و دیوانی تا پیش از قرن دهم قمری (پانزدهم میلادی) توصیف شده است. با آنکه دربارۀ مالیات‌ها پژوهش‌های چندی انجام شده است، اما دربارۀ اسناد و مدارک مالیاتی پژوهش مستقلی در دست نیست. این پژوهش با استفاده از روش تبیین در تحقیق تاریخی، کوشیده است به این پرسش پاسخ دهد که اسناد و دفترهای مالیاتی در دستگاه دیوانسالاری ایران در قرون میانه از چه ساختاری برخوردار بوده‌اند؟ دستاورد تحقیق، نشان می‌دهد که اسناد بر مبنای ارتباط پیشینی و پسینی با رویدادهای مالیاتی بر دو دستۀ کلی سندهای مرجع و سندهای جاری قابل تقسیم هستند؛ سندهای مرجع، شامل اسناد بودجه و دفاتر آماری است که به عنوان مرجعی برای انجام فعالیت‌های مالیاتی استفاده می‌شدند. سندهای جاری دفترها و گزارش‌های متعددی را دربرمی‌گرفتند که به ثبت و طبقه‌بندی و تلخیص رویدادهای مالی و نتایج حاصل از آنها اختصاص داشتند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tax Documents and Books in Medieval Iran

چکیده [English]

Taxes and the related administrative structure are among important issues in the study of economic history of medieval Iran. Fiscal and tax events were recorded in special documents; therefore, studying and classifying them is the first step in clarifying the administrative processes of taxation and its accountings. Taxation expressions and documents are described in a number of texts before 10th century A. H (15th century A. D). Even though there are a few studies on taxes, there is no independent study on tax documents. This paper, with the use of explanatory method in historical research, has tried to answer this question: What was the structure of tax documents and books in administration system of medieval Iran? Findings show that documents, based on priori and posteriori relation with taxation events, can be divided into two main groups of reference documents and current documents. Reference documents, containing budget documents and statistical and cadastral books, were used as a source for taxation activities. Current documents were various books and reports assigned to recording, classifying, and summarizing fiscal events and their results.
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tax
  • Tax Documents
  • Tax Book
  • Budget
  • Accounting
  • Book Keeping
  • Medieval Iran