نوع مقاله : مروری

نویسنده

• کریم سلیمانی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

نیروهای نظامی بریتانیا پس از صد و پنجاه سال سلطه بر خلیج فارس، در سال‌های پایانی دهۀ 1960 منطقه را ترک کردند. بر اساس دکترین نیکسون که در تاریخ 25 جولای 1969 در یک کنفرانس مطبوعاتی در گوام مطرح شد، دو دولت ایران و عربستان سعودی به عنوان دو قدرت ممتاز در منطقه، این فرصت را یافتند که خلاءِ موجود را پر کنند. به این ترتیب منافع ملی و منطقه‌ای دو کشور همسایه، بیش از پیش به هم گره خورد. انعکاس مناسبات احتیاط‌آمیز دو کشور در مطبوعات آن‌ها، که به نوبۀ خود فاقد شخصیت مستقل بودند، به وضوح قابل تشخیص است. در این پژوهش به‌ چهار رویداد «انعکاس مرگ ملک فیصل، سفر ملک خالد به ایران، مشاجره بر سر تغییر نام خلیج فارس و تأسیس خبرگزاری خلیج،» در سطح مطبوعات دو کشور پرداخته می‌شود. مسألۀ اصلی در این تحقیق، نحوۀ عملکرد لایۀ زیرین و ناپیدایی است که در موقعیت‌های مختلف، چگونگی انعکاس اخبار و تحلیل حوادث را به مطبوعات دیکته می‌کرده‌است. یافته‌های این تحقیق، با استفاده از روش تاریخی و به کمک اسناد آرشیوی آشکار می‌سازد که در عربستان سعودی وزارت اطلاعات آن کشور و در ایران، علاوه بر دربار، وزارت امور خارجه مطبوعات را در توزیع و چگونگی انعکاس اخبار هدایت می‌کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• که به نوبۀ خود فاقد شخصیت مستقل بودند
• سفر ملک خالد به ایران
• مشاجره بر سر تغییر نام خلیج فارس و تأسیس خبرگزاری خلیج
• علاوه بر دربار

عنوان مقاله [English]

A Study on the Representation of the Iran-Saudi Arabian Relationship in the Saudi Press, Based on Documents of Iran Embassy in Jidda 1968-1978

چکیده [English]

British armed forces, after a 150-year long invasion of the Persian Gulf, finally left the area in the late 1960’s.According to Nixon doctrines mentioned in the press conference on the 25th of July 1969 in Guam, the two governments of Iran and Saudi-Arabia, as the two major forces in the region, were able to fill the power void in the Persian Gulf. Thus, the mutual benefits of these two bordering countries become more important than ever. The overly-cautious representation of such matters in the press and media of both countries, both of which possessed no identity independent of the other, is clearly visible. In this article four events, which are the death of Malek-e-Fazil, Malek-e-Khaled’s trip to Iran, negotiations on the alteration of Persian Gulf’s name, and the establishing of the Gulf’s news media, will be studied in the press and media of both countries. The main issue of this article is the underlying structures that dictated the representation of such matters in the media. The results of this article, which has been undertaken in the historical method using archived documents, show that in Saudi Arabia the representation of such matters was led by the Ministry of Information, and in Iran this was dictated by Mohammad Reza Shah I and then by the Ministry of Foreign Affairs

کلیدواژه‌ها [English]

• Iran
• Saudi Arabia
• Persian Gulf
• Press
• Mohammad Reza Shah
• Malik Faisal
• Malik Khalid