کلاه تَرک از آغاز تا صفویان

نوع مقاله : مروری

نویسنده

دانشیار دانشگاه شهیدبهشتی

چکیده

کلاه ترک یا تاج صوفیانه، در نزد متصوفه جایگاه و کارکرد خاصی دارد. در شکل و مفهومِ «تاج» یا «کلاه ترک» از قرن‌های اولیة اسلامی تا زمان تأسیس سلسلۀ صفوی تغییر و تحولی اساسی صورت گرفته‌است. هدف این مقاله، با ابتناء بر روش تاریخی، شناخت این تغییر و تحولات و توجه به علل و عوامل تاریخی آن است. تدقیق در منابع اصلی، اعم از متون تاریخی و ادبی و عرفانی، نشان می‌دهد که کلاه ترک متصوفه، طی چند قرن، دچار تحولات شکلی و مفهومی شده و از معنی صرف سرپوش به نشانه‌ای از ترک ذمائم، و سپس به شعار دینی و شعار مذهبی، و بعد به عنصری برای هویت‌بخشی سیاسی و اجتماعی و نیز بهانه‌ای برای تحقیر توسط مخالفان تبدیل شده‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Kolah-e Tark from the Beginning Up to the Safavids Era

چکیده [English]

The kind of hat used by mystic groups, known as “Kolah-e Tark” or “Taj-e Sufiana” has always had a special status and function. Since the first centuries of Islam up to the Safavids era, Taj or Kolah-e Tark has undergone a major change both formally and conceptually. The purpose of this article, using the historical method of research, is to understand and explain the mentioned changes and their historical causes and factors. The findings of the research shows that the Kolah-e Tark was initially used as an ordinary headwear, but in the course of time, its form and concept changed and became a sign for abrogating the evils, a religious or sectarian motto, a component of social and political identity, as well as a pretext under which pro-Safavid militants and groups were humiliated by the Ottomans and Uzbeks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Safavids
  • Ottomans
  • Mystics
  • Headwear
  • Tark
  • Taj
  • Kolah-e Tark