نوع مقاله : مروری
نویسنده
استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
در تحلیل و بررسی فرایند شکل‌گیری پدیده‌های تاریخی، جغرافیای تاریخی از حوزه‌هایی است که تأمل در آن ضروری می‌نماید. هدف این مقاله با اتکاء بر روش تاریخی، بررسی نقش جغرافیای تاریخی در شکوفایی و بالندگی مدرسۀ حلّه و تأثیر آن در گسترش اندیشۀ شیعی در این دوره است. حله را امیران امامی مذهب بنی‌مزید در سدۀ پنجم قمری ساختند. دُبَیس اول در حدود سال 419 قمری آن را در محلی آباد به نام جامعین، در غرب رود سورا (جامع جدید)، بنیان نهاد و صدقه بن منصور (501 - 478ق)، در سال 495 قمری آن را به مرکز ایالتی به همین نام با أعمال و نواحی متعدد تبدیل کرد. حله با موقعیت سوق‌الجیشی مناسب، به‌زودی از مراکز عمدة تجارت و کشاورزی و تجمع ثروت در عراق شد. در سایۀ این مزایا، علمای ادیب و دانش پرور بنی مزید محفل ادبی معتبری در حله بنیان نهادند. تداوم این روند در دورة سیطرة خلفای عباسی در حله، به‌ویژه عهد الناصرلدین‌الله، به این شهر مرکزیت ادبی و علمی بخشید. در دورۀ ایلخانی تداوم این مولفه‌ها و امینت پایدار (از ابتدای بنی مزید تا پایان عصر ایلخانی) و عنایت آنان به تشیع، شکل‌گیری حوزۀ علمی شیعی معتبری را در این شهر در پی داشت که حوزه‌های اندیشه و جغرافیای تشیع را به ویژه در ایران از خود متأثر کرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Historical Geography of Hilla, Flourishing Ground of Hilla School in Ilkhanid Period
چکیده [English]
In analyzing the process of the forming of a historical phenomenon, the historical geography is important and should be taken into consideration. The aim of this article, based on the historical method of research, is to investigate the role of historical geography in the flourishing of the Hilla School and its effects on the expansion of Shi’a thought in this period. The city of Hilla was built by the Emami Omara of Bani Mazyd sect in the fifth century AH. Dobis I built the city in 419 AH in the rich district so called “Jame'ayn” located in the west bank of the Suru River. Changing the capital of state, Sadaqhat-bin- Mansour divided the region into multiple subdivisions. Hilla, with its highly strategic position, soon became the major center for commerce, agriculture and accumulation of wealth in Iraq. These unique advantages of Hilla encouraged some reputable scholars and literary men of Bani-Mazyd to establish an educated association in the city. During the Abbasid era, especially in Nasser-Ledinellah’s reign, Hilla became a flourishing center for literary and science. Emphasizing education and security development across the territory (from the beginning of Bani Mazyd to the end of Ilkhani age) Ilkhanid also paid special attention to the Shi'a sect. These provided benefits gave Hilla credit as an excellent center of Shi'a jurisprudence school. This strategic situation had a great impact on Shi'a Iran not only ideologically, but also geographically.
کلیدواژه‌ها [English]
- Historical Geography of Hilla (Al-Hilla)
- Bani-Mazyd
- School of Hilla
- Ilkhanid
- Shi'a
)