نوع مقاله : مروری

نویسندگان

• جواد عباسی ¹
• مریم محمدی ²

¹ استادیار گروه تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشگاه تربت معلم

چکیده

یکی از مناطقی که مغولان در حملات خود، دستیابی و تسلط بر آن را مورد توجه قرار دادند، قفقاز جنوبی بود. در این زمان بیشتر نواحی این منطقه به وسیلۀ لردهایی اداره می‌شد که تابع پادشاهی باگراتیدی گرجستان بودند. یکی از معروف‌ترین خاندان‌های لرد، خاندان مخارگرسلی بود. این خاندان بر قسمت وسیعی از ارمنستان حکومت داشت و از قدرت و نفوذ گسترده‌ای در منطقه برخوردار بود. تلاش مغولان برای دست‌یابی بر ارمنستان، آنان را با این خاندان نیز روبرو ساخت و نحوۀ تعامل آنان با یکدیگر تأثیری جدّی بر روند تسلط مغولان بر ارمنستان داشت. علاوه بر این با تسلط امرای مغول بر قفقاز جنوبی و سپس با تأسیس حکومت ایلخانان در ایران، این خاندان نقش مهمی در تحولات سیاسی منطقه به نفع و یا ضرر حاکمیت مغولان ایفا کرد. در مقابل نوع سیاست فاتحان مغول و ایلخانان و نوع مناسبات آنان با لردهای مخارگرسلی تأثیری مستقیم بر میزان قدرت آنها و فراز و فرودشان در زمان های مختلف داشت. بر این اساس مقالۀ حاضر به دنبال تبیین و تحلیل تحولات مربوط به این خاندان در پیوند با مغولان است و می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که این گونه خاندان‌ها چه جایگاهی در تحولات منطقه‌ای در قفقاز جنوبی در عصر حملات مغول و حکومت ایلخانی داشتند؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که به‌ویژه ایلخانان از طریق چنین خاندان‌هایی از قدرت‌یابی بیش از حد پادشاهی باگراتیدی جلوگیری کرده و از این حاکمان تابع برای پیشبرد اهداف سیاسی و نظامی خود در منطقه بهره می‌بردند.

کلیدواژه‌ها

• خاندان مخارگرسلی
• پادشاهی باگراتید
• مغولان
• ایلخانان
• ارمنستان
• روابط سیاسی

عنوان مقاله [English]

THE ROLE OF ARISTOCRATIC FAMILIES IN MONGOL - ILKHANID ARMENIA (CASE STUDY: MEXARGRCELI LORDS)

چکیده [English]

o Bagratid kingdom from Georgia. One of these lords' family was Mexargrclis which ruled over the most part of Armenia. So on the eve of Mongole invasion they inevitably considered as Mongols' side and consequently Mongol dominant over Armenia was affected by the situation of Mexargrceli family. Afterward there was a reciprocal relation between the Mongol – Ilkhanid policy about Armenia and the developments related to Mexargrceli family. Present Article is going to clear and analyse relation between Mexargrceli and Mongols, clearing the role of local aristocratic families in regional developments. The main finding is that Mongols used these subject rulers for their regional policies and also control of Bagratid kingdom.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Mexargrceli Lords
• Bagratid kingdom
• Mongols
• Ilkhanids
• Armenia
• Political Relationship