نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه تاریخ دانشگاه شهیدبهشتی
2 استاد گروه تاریخ دانشگاه شهیدبهشتی
3 دانشیار گروه تاریخ شهید بهشتی
چکیده
قرن هشتم در تاریخ ایران، قرن تشکیل سلسلههای محلی است. در این قرن در چهار گوشه ایران، سلسلههای مختلف همانند قارچ از زمین میروییدند و دیگر کشور توسط حکومتی متمرکز و یکپارچه اداره نمیشد. در این پژوهش با استفاده از روش کیلومتریک (Cliometrics)، میزان عمر حکومتها، و میانگین سلطنت حکام، به عنوان یکی از مولفههای ناپایداری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از رابطه همبستگی بین میانگین عمر حکومتها و سلطنت حکام با شکل گیری شرایط ناپایدار بوده است. میانگین عمر پنج حکومت بررسی شده در این قرن، 51 سال بوده است که رقم پایینی است. در میان این پنج حکومت، هیچ حکومتی عمری بالای صد سال نداشته است و سه حکومت زیر 50 سال حیات داشتهاند. میانگین سلطنت حکام، در نیمی از حکومتهای این دوره نیز زیر 10 سال بوده است. حکومتهای این قرن، بعد از تاسیس، دوره تثبیت کوتاهی داشتهاند و حکام تثبیت کننده آنها از یک نفر فراتر نمیرفته است. حتی برخی حکومتها نظیر سربداران، آلاینجو و آلچوپان، دوره تثبیت را سپری نکرده و بعد از تاسیس، وارد دوره افول شدهاند. منازعات درونی و بیرونی بسیار زیاد در این حکومتها، موجب میشد که اکثر حکام آنها، فرصت ایجاد دوران باثبات و بلندمدت را پیدا نکنند.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Lifespan of Governments and Average Time of Monarchies: Statistical Examination of Political Instability in Iran at 14th Century
نویسندگان [English]
- mohsen lotfabadi 1
- / Allahyar Khal’atbari 2
- Ataollah Hassani 3
1 PHD student in History, Shahid Beheshti University
2 Professor in History, Shahid Beheshti University
3 Associate Professor in History, Shahid Beheshti University
چکیده [English]
14th century are the century of establishment of local dynasties. In this century, various dynasties proliferated throughout Iran, hence, there was not a central and integrate government. In this research, lifespan of governments and average time of monarchies examined by cliometric as one of the components of instability. As a result, there is a correlation between lifespan of governments and monarchies with creation of unstable conditions. Average life of five monarchies in these century are 51 years that is a low number. Among these five monarchy, no Dynasties has lived for over a hundred years, three ones had under 50 years age. Average of monarchies was under 10 years. Dynasties in these two centuries had a short age of stability and there was one stable monarchs. Some dynasties like Sarbedaran, Injuids and Chupanids did not have stability and they entered into decline period after establishment. Many Internal conflict in these monarchies caused that majority of monarchs had not opportunity to create stable and long term government.
کلیدواژهها [English]
- Iran
- 14th century
- local dynasties
- lifespan of governments
- average period of monarchy
- Political instability
- آیتی، عبدالمحمد. تحریر تاریخ وصاف. تهران: بنیاد فرهنگ ایران، 1348.
- ابنخلدون، عبدالرحمن. مقدمه ابنخلدون. ترجمه محمد پروین گنابادی. چ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی، 1362.
- اقبال آشتیانی، عباس. تاریخ مغول. چ نهم. تهران: امیرکبیر، 1388.
- استنفورد، مایکل. درآمدی بر تاریخپژوهی. ترجمه مسعود صادقی. چ ششم. تهران: سمت، 1394.
- باسورث، ادموند کلیفورد. سلسلههای اسلامی جدید. ترجمه فریدون بدرهای. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1371.
- بحرانیپور، علی. «تأثیر الگوی جامعهشناختی سیاسی ایالت فارس در سیاست عملی آل اینجو». مجله تاریخ اسلام و ایران. دوره 23، شماره 19. پاییز 1393. ص 33 ـ 5.
- بناکتی، ابوسلیمان داود. تاریخ بناکتی. به کوشش جعفر شعار. تهران: انجمن آثار ملی، 1348.
- بولت، ریچارد. گروش به اسلام در قرون میانه. ترجمه محمدحسین وقار. تهران: نشر تاریخ، 1364.
- بیانی، شیرین. مغولان و حکومت ایلخانی در ایران. چ پنجم. تهران: سمت، 1386.
- پطروشفسکی، ای. پ. نهضت سربداران خراسان. ترجمه کریم کشاورز. تهران: پیام، 1351.
- پیگولوسکایا، ن. و. و دیگران، تاریخ ایران (از دوران باستان تا سده هجدهم میلادی). ترجمه کریم کشاورز. تهران: پیام، 1353.
- تتوی، قاضی احمد و آصفخان قزوینی. تاریخ الفی. به تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. چ اول. تهران: علمی و فرهنگی، 1382.
- جعفری، جعفر بن محمد بن حسن. تاریخ یزد. به کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1343.
- جعفریمذهب، محسن. «واپسین ایلخان». مجله پژوهشهای علوم تاریخی. دوره 3. شماره ۱. تابستان ۱۳۹۰. ص 34 ـ 25.
- جوینی، عطاملک. تاریخ جهانگشای جوینی. به کوشش محمد قزوینی. تهران: نگاه، 1391.
- حافظابرو. ذیل جامع التواریخ رشیدی. به کوشش خانبابا بیانی. تهران: انجمن آثار ملی، 1350.
- ـــــــــــ. زبدهالتواریخ حافظابرو. به تصحیح سید کمال حاج سید جوادی. چ اول. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.
- حافظ شیرازی، لسانالغیب. دیوان حافظ. به تصحیح علامه قزوینی و قاسم غنی. چ هفتم. تهران: اساطیر، 1387.
- خوافی، فصیح. مجمل فصیحی. به تصحیح محمود فرخ. مشهد: کتابفروشی باستان، بیتا.
- خواندمیر، غیاثالدین. تاریخ حبیبالسیر. تهران: کتابخانه خیام، 1333.
- خیراندیش، عبدالرسول. «بررسی آماری علل بیثباتی دولت ایلخانان». مجله تاریخ ایران. شماره 5/61. تابستان 1388. ص 71 ـ 59.
- زاکانی، عبید. کلیات عبید زاکانی (شامل قصاید، غزلیات، قطعات، رباعیات و مثنویات). تهران: کتابفروشی زوار، بیتا.
- زرکوب شیرازی، ابوالعباس احمد. شیرازنامه. به کوشش بهمن کریمی. طهران: روشنایی، 1310.
- ساوجی، سلمان. کلیات سلمان ساوجی. به تصحیح عباس وفایی. تهران: سخن، 1389.
- سرافراز، علیاکبر. سکههای ایران از آغاز تا دوران زندیه. تهران: سمت، 1379.
- سمرقندی، کمالالدین عبدالرزاق. مطلع سعدین و مجمع بحرین. به کوشش عبدالحسین نوایی. چ اول. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1372.
- شبانکارهای، محمد بن علی. مجمعالانساب. به تصحیح میرهاشم محدث. چ اول. تهران: امیرکبیر، 1363.
- عضد، جلال. دیوان عضد (سراینده ناشناخته سدۀ 8 ق). تصحیح علیرضا قوجهزاده. چ اول. تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 1389.
- غفاری قزوینی، قاضی احمد. تاریخ جهانآرا. تهران: کتابفروشی حافظ، 1343.
- غفاری کاشانی، قاضی احمد. تاریخ نگارستان. به کوشش مرتضی مدرس گیلانی. تهران: حافظ، بیتا.
- کاتب، احمد بن حسین بن علی. تاریخ جدید یزد. به کوشش ایرج افشار. تهران: ابنسینا، 1345.
- کاشانی، عبدالله بن محمد. تاریخ اولجایتو. به کوشش مهین همبلی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1348.
- کتبی، محمود. تاریخ آل مظفر. به کوشش عبدالحسین نوایی. چ دوم. تهران: امیرکبیر، 1364.
- کرمانی، خواجو. دیوان اشعار خواجو کرمانی. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. چ اول. تهران: پاژنگ، 1369.
- ماسون اسمیت، جان. خروج و عروج سربداران. ترجمه یعقوب آژند. تهران: دانشگاه تهران، 1361.
- مستوفی، حمدالله. نزههالقلوب. به کوشش محمد دبیر سیاقی. تهران: طهوری، 1336.
- میرخواند، میرمحمد سید برهانالدین خاوندشاه. روضهالصفا. تهران: خیام، 1339.
- نطنزی، معینالدین. منتخبالتواریخ معینی. به تصحیح ژان اوبن. تهران: کتابفروشی خیام، 1336.
- هروی، سیف بن محمد. تاریخنامه هرات. به تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: اساطیر، 1383.
- همدانی، خواجه رشیدالدین فضلالله. جامعالتواریخ. ج 2. لیدن: بریل، 1911.
- یزدی، شرفالدین علی. ظفرنامه. به کوشش محمد عباسی. تهران: بینا، 1336.
- یزدی، معینالدین. مواهب الهی. به کوشش سعید نفیسی. تهران: اقبال، 1326.
- Masson Smith, John. “Dietary Decadence and Dynastic Decline in the Mongol Empire”. Journal of Asian History. vol. 34, no. 1, 2000.
- Spuler, Bertold. History of Mongols. USA: University of California Press, 1972.