بررسی پیامدهای اصلاحات ارضی در ایران بر زندگی کشاورزان در رمان های سیاسی و اجتماعی دهه های 1340 و 1350 شمسی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی،گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل،دانشگاه اصفهان،اصفهان،ایران

2 گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل/دانشگاه اصفهان/اصفهان

3 گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل/دانشگاه اصفهان

چکیده

چکیدههدف:«انقلاب سفید»یا«انقلاب شاه و مردم»نام مجموعه ای از برنامه های اصلاحی اجتماعی و اقتصادی بود که توسط رژیم محمدرضا پهلوی طی دهه های 40 و50شمسی،تحت فشار های فزاینده داخلی و خارجی برای انجام اصلاحات آغاز شد.برنامه ی اصلاحات اساساً شامل اصلاحات ارضی و پنج برنامه ی دیگر بود که در رفراندوم 6 بهمن 1341به تصویب رسید.برنامه ی اصلاحات ارضی بخش عمده و هسته ی انقلاب سفید بود.اجرای اصول شش گانه ی انقلاب و به طور خاص اصلاحات ارضی پیامدهای مختلف سیاسی،اجتماعی و اقتصادی در روستاها و شهرهای ایران برجای گذاشت و حتی عده ای از صاحب نظران این پیامدها را از دلایل اصلی براندازی سلطنت پهلوی می دانند.از جمله مطالعاتی که می تواند در بررسی اثرات مختلف اصلاحات ارضی مورد توجه و مطالعه قرار گیرد جامعه شناسی ادبیات با تأکید بر رمان های اجتماعی شاخصی است که در دوره ی زمانی 1340تا پایان دهه ی 1350شمسی نگارش و چاپ شده اند.جامعه شناسی ادبیات شاخه ای از علم جامعه شناسی است که ساخت و کارکرد اجتماعی ادبیات و رابطه میان جامعه و ادبیات و ساختارها و قوانین حاکم بر آنها را بررسی می کند.هدف از این پژوهش تبیین و تشریح و تحلیل پیامدهای اصلاحات ارضی بر کشاورزان و بازتاب آن در رمان های اجتماعی دهه های 40 و 50 شمسی است.روش تحقیق:این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است.روش تحقیق اسنادی-کتابخانه ای است.گردآوری اطلاعات در این پژوهش با استفاده از فیش برداری اسناد و نشریات تخصصی و تحلیل رمان های سیاسی و اجتماعی این دوره  با محوریت زندگی کشاورزان است.یافته ها و دستاوردها:نتایج پژوهش نشان می دهد که در این دوره نویسندگان در قالب رمان و شخصیت های آن به انتقاد از وضع موجود کشاورزان پرداخته و اصلاحات ارضی را عاملی در بدتر شدن شرایط کار و زندگی در روستاها می دانند.

عنوان مقاله [English]

Study about Impacts of "Land Reform" in Lives of Iranian Farmers in Political and Social Novels 1960s-1970s

نویسندگان [English]

  • Atefeh Foroughi 1
  • Hossein Masoudnia 2
  • Javad Emamjome Zadeh 3
1 , Department of Political Science and International Relations, Isfahan University, Isfahan
2 ,Department of Political Science and International Relations,University of Isfahan.
3 ,Department of Political Science and International Relations,University of Isfahan.
چکیده [English]

"White Revolution" a name for social and economic reforms that Mohammad Reza Pahlavi did in 1960s and 1970s, due to growing domestic and international pressures. This program adopted by referendum and "Land Reforms" was the main and central part of that. The Revolution caused various political, social and economic consequences in rural and urban areas in Iran. Inter alia researches that can study and examine the consequences of "Land Reforms" is sociology of literature with emphasis on famous social and political novels that had written and published In 1960s and 1970s. Sociology of literature is a field of sociology that studies about social function of literature and the relationship between society and literature and reviews the structure and rules govern them. The purpose of this research is to study the impacts of "Land Reforms" on farmers in social novels during 1960s and 1970s. The result of research shows that during mentioned period, writers had criticized conditions of farmers in and by novel format and personages, and also they recognized the land reforms as main cause of worsening work and life conditions in rural areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology of Literature
  • Structural Constructivism
  • White Revolution
  • land reform
  • Social Novel

مراجع

  1. منابع
  2. آل احمد،جلال،یک چاه و دوچاله و مثلاً شرح احوالات،زیرنظر مصطفی زمانی نیا،تهران: فردوس،1376.
  3. اشرف،احمد،«از انقلاب سفید تا انقلاب سلامی»،ترجمه ی محمدسالار کسرایی،فصلنامه ی متین،شماره ی 22،بهار1383،صص 109-142.
  4. امینی،علی اکبر،گفتمان ادبیات سیاسی ایران در آستانه ی دو انقلاب،تهران:انتشارات اطلاعات،چاپ دوم،1390.
  5. پاسکادی،یون،«ساختارگرایی تکوینی و لوسین گلدمن» در جامعه،فرهنگ،ادبیات،ترجمه ی محمد جعفر پوینده، تهران: چشمه،1380.
  6. پورافضل،حسن و بهاءالدین نجفی،اصلاحات ارضی و واحدهای دسته جمعی تولید کشاورزی، (بی جا):انتشارات دانشگاه پهلوی،1351.
  7. پهلوی،محمدرضا،انقلاب سفید،تهران :کتابخانه ی سلطنتی پهلوی،1345.
  8. تجدد،حسین،«پیامدهای مثبت و منفی اجرای قانون اصلاحات ارضی در ایران»،ماهنامه ی حافظ،شماره ی 54،شهریور،1387.
  9. حاجی یوسفی،امیرمحمد،«اصلاحات ارضی در ایران:زمینه ها،سیاست ها و پیامدها»،در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران(1320-1357)به اهتمام مجتبی مقصودی،تهران:روزنه،1380.
  10. خاتمی،احمد،نگاهی به ادبیات معاصر ایران،تهران:نشر علم،1396.
  11. راودراد،اعظم،نظریه های جامعه شناسی هنر و ادبیات،تهران،انتشارات دانشگاه تهران،چاپ دوم،1390.
  12. رحمانی،اختر، مالکیت و بهره برداری از زمین در ایران،بی جا،شرکت سهامی چاپ و انتشار کتب ایران،1348.
  13. زیما،پیر.و،«جامعه شناسی رمان از دیدگاه یان وات،لوکاچ،ماشری،گلدمن و باختین»،در درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات،ترجمه ی محمد جعفر پوینده،تهران:نقش جهان،1377.
  14. ستوده،هدایت الله با همکاری مظفرالدین شهبازی،جامعه شناسی در ادبیات فارسی،تهران: آوای نور،چاپ اول،1378.
  15. طلوعی،وحید و محمد رضایی،«ضرورت کاربست ساختارگرایی تکوینی در جامعه شناسی ادبیات»،مجله ی جامعه شناسی ایران،دوره ی هشتم ،شماره ی 3،پاییز،1386،صص3-27.
  16. عبادیان،محمود،درآمدی بر ادبیات معاصر ایران،تهران:گهر نشر،1371.
  17. عاملی رضایی،مریم،«الگوی پیشنهادی برای تطبیق نظریه ی جامعه شناسی با ساختار ادبی-اجتماعی رمان فارسی»، ادبیات پارسی معاصر،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،سال پنجم،شماره ی اول،بهار1394،صص63-84
  18. عسگری حسنکلو،عسگر،نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی با تاکید بر ده رمان برگزیده،تهران ،نشر و پژوهش دانش پژوهان،1387.
  19. علایی،مشیت،«نقد ادبی و جامعه شناسی»،کتاب ماه فلسفه و ادبیات،شماره ی 46و 47،مرداد و شهریور1380،صص20-33.
  20. غفاری،غلام رضا،«ساختار اجتماعی جامعه ی روستایی ایران»،نامه ی پژوهش فرهنگی،شماره ی 9،بهار 1383
  21. غلام،محمد،«جامعه شناسی رمان معاصر فارسی»،مجله ی دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران،سال 12،شماره ی 45-46،1383،صص129-173.
  22. فاضلی،نعمت الله،«درآمدی بر جامعه شناسی هنر و ادبیات»، فصلنامه علوم اجتماعی،شماره 7 و 8،پاییز و زمستان1374، صص107-134.
  23. فرهنگ،ارشاد،کندوکاوی در جامعه شناسی ادبیات،تهران :نشر آگه،1391.
  24. گلدمن،لوسین،جامعه ،فرهنگ ،ادبیات، ترجمه ی محمد جعفر پوینده،تهران:نشر چشمه،1380.
  25. گلدمن،لوسین،جامعه شناسی ادبیات:دفاع از جامعه شناسی رمان،ترجمه ی محمدجعفر پوینده،تهران:هوش و ابتکار،1371.
  26. گلدمن،لوسین،نقد تکوینی،ترجمه ی محمد تقی غیاثی،تهران:بزرگمهر،1369.
  27. لیلاز،سعید،موج دوم تجدد آمرانه در ایران(تاریخ برنامه های عمرانی سوم تا پنجم)، تهران:انتشارات نیلوفر،1392.
  28. مستوفی الممالک،رضا،جغرافیای روستایی(مبانی و ایران،با تأکید به اصلاحات ارضی و دگرگونی ساختار اجتماعی،اقتصادی و سیاسی روستاهای ایران)،یزد:انتشارات وصال،1385.
  29. میرصادقی،جمال و میمنت میرصادقی،واژه نامه ی هنر داستان نویسی (فرهنگ تفصیلی اصطلاحات ادبیات داستانی)، تهران:مهناز ،1377.
  30. میرعابدینی،حسن،تاریخ ادبیات داستانی ایران،تهران:انتشارات سخن،1392.
  31. میرعابدینی،حسن،صد سال داستان نویسی ایران،تهران:چشمه،جلد اول تا سوم،ویراست دوم،1377.
  32. مهدوی،مسعود،مقدمه ای بر جغرافیای روستایی ایران،تهران:سمت،جلد اول،1377.
  33. نصیرخانی،پرویز،«بررسی تأثیر عامل دفع کننده ی روستایی(اصلاحات ارضی) و جذب کننده ی شهری در مهاجرت ایران،مدرس علوم انسانی(پژوهش های مدیریت در ایران)،شماره ی 1،زمستان1375،صص104-118.
  34. نعیر،سامی،«صورت و فاعل در آفرینش فرهنگی»،در جامعه ،فرهنگ،ادبیات،ترجمه ی محمد جعفر پوینده ،تهران:چشمه،1380.
  35. ولی پور هفشجانی،شهناز،«لوسین گلدمن و ساخت گرایی تکوینی»،مجله ی دانشکده ی علوم انسانی دانشگاه سمنان،سال 7،شماره ی 25،زمستان1387،صص315-345.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار