نوع مقاله : مروری

نویسنده

• محمدعلی اکبری

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

پرسش از محتوا و بنیاد‌های دولت ایران در عصر پیشامشروطگی، یکی از مهمترین موضوعاتی است که پژوهشگران حوزۀ دولت در ایران با آن رو به رو هستند. یکی از دلایل مهم توجه جدی پژوهشگران به این مقوله، احتمالاً، بروز بحران در این دولت و برآمدن مشروطه و گذار به نوع جدید دولت در ایران بود. گرچه بیش‌تر این کوشش‌ها با تکیه برالگوی مرسوم مألوف در نوع شناسی غربی، خصوصاً ادبیات چپ، صورت پذیرفته است، با این حال شناخت این تکاپو‌های نظری، گام مهمی در بازشناسی بنیاد حکومت قاجاری تلقی می‌شود. در مقاله‌ی حاضر، باز خوانی نگرش‌های نظری در سه گروه اصلی صورت می‌پذیرد که به ترتیب عبارتند از؛ رویکرد مارکسیستی، رویکرد استبداد ایرانی و رویکرد سلطانیزم وبری.

کلیدواژه‌ها

• احتمالاً
• خصوصاً ادبیات چپ
• صورت پذیرفته است
• با این حال شناخت این تکاپو‌های نظری
• رویکرد استبداد ایرانی و رویکرد سلطانیزم وبری

عنوان مقاله [English]

Theoretical Narrative of the Nature of the Iranian state before the Constitutional Revolution

چکیده [English]

Inquiry into the nature of the Iranian state is one of the most important issues for researchers about the state. One reason why researchers pay attention to this issue is probably the crises which the rising state underwent at the transition to the new type of constitutional state in Iran. Although these efforts mostly rely on the notorious western typology of narrative found in Russian Marxist conventional literature, understanding this theory is an important step in the reassessment of the foundations of the state under the Ghajari dynasty. In the present article, three theoretical approaches are examined; the Marxist approach, the Iranian despotism’s approach and Weber’s theory of Sultanism

کلیدواژه‌ها [English]

• theoretical reading
• the nature of the state
• Eastern feudal monarchy
• authoritarian state
• patrimonial kingdom
• hydraulic state