علمی - پژوهشی
نهاد تظلمات در ایران عصر صفوی؛ از «دیوان عدل» تا «دیوان عدالت‌بنیان»
نهاد تظلمات در ایران عصر صفوی؛ از «دیوان عدل» تا «دیوان عدالت‌بنیان»

حسین قاسمی؛ عطاءالله حسنی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 1-23

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.1

چکیده
  رسیدگی به تظلم ­خواهی­ها به ­منظور برقراری عدالت در جامعه همواره یکی از مهم­ترین وظایف حکومت­ها در بسیاری از نقاط جهان و از جمله ایران بوده و هست. حکومت صفوی که سعی داشت برای قدرتمند شدن خود از ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
کارکرد ازدواج‌های سیاسی در تنظیم روابط حکومت‌های متقارن از قرن 7-4ق (با تکیه بر تواریخ عمومی)
کارکرد ازدواج‌های سیاسی در تنظیم روابط حکومت‌های متقارن از قرن 7-4ق (با تکیه بر تواریخ عمومی)

پریسا قربان نژاد؛ فریبا پات

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 25-44

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.25

چکیده
   ازدواج سیاسی پیوندی مصلحتی میان خاندان­های حکومتگر بود و راهکاری مؤثر برای دستیابی به اهداف مهم حکومتی محسوب می­شد. این نوع ازدواج از قرن چهارم­ به بعد، همزمان با شکل­گیری و توسعة حکومت­های ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
بررسی و تحلیل رویکرد تاریخ‌نگاری دورة صفویه در قبال حملات شاه‌ طهماسب به گرجستان
بررسی و تحلیل رویکرد تاریخ‌نگاری دورة صفویه در قبال حملات شاه‌ طهماسب به گرجستان

محمود مهمان نواز

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 45-64

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.45

چکیده
  گرجستان به­ عنوان سرزمینی مسیحی­نشین در دوران صفویه بسیار مورد توجه شاهان این سلسله بود. شاهان صفوی، به­ویژه شاه­ طهماسب، با هدف جهاد در راه خدا و کسب غنایم به این سرزمین حمله می­کردند. نوع و ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
ریشه‌های ایرانی ـ گنوسی باورهای فرجام‌شناسانة کیش مانوی
ریشه‌های ایرانی ـ گنوسی باورهای فرجام‌شناسانة کیش مانوی

سید توفیق حسینی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 65-80

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.65

چکیده
  واکاوی ریشه­ های باورهای کیش مانوی همواره از مهم­ترین مباحث مورد علاقة محققان این کیش کهن و پرابهام باستانی بوده است. بخش عمده­ای از این ابهام ناشی از کمبود دسترسی به منابع دست اول این کیش است و بخش ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
بررسی میراث فرهنگی ـ تاریخی برجامانده از راه‌آهن شمال ایران
بررسی میراث فرهنگی ـ تاریخی برجامانده از راه‌آهن شمال ایران

مصطفی نوری؛ کریم سلیمانی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 81-100

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.81

چکیده
  راه‌آهن سراسری ایران در دوران سلطنت رضاشاه پهلوی ساخته شد. راه‌اندازی این پروژة عظیم پیامدهایی داشت. بخشی از این پیامدها به حضور چندسالة مهندسان، نجاران و بناهای خارجی مربوط می­شد و بخشی دیگر حاصل ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
آگاهی ایرانیان از اقتصاد کشاورزی امریکا و الگوبرداری از آن؛ از دورة ناصری تا پایان قاجاریه (با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشرنشده)
آگاهی ایرانیان از اقتصاد کشاورزی امریکا و الگوبرداری از آن؛ از دورة ناصری تا پایان قاجاریه (با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشرنشده)

فرشته جهانی؛ علیرضا ملائی توانی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 101-123

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.101

چکیده
  از نیمة دوم سده نوزدهم آگاهی ایرانیان از امریکا و تحولات این کشور در حوزه‌های مختلف گسترش یافت. این آگاهی حاصل اخبار و اطلاعاتی بود که بیشتر در مطبوعات داخل و خارج کشور منتشر می‌شد. یکی از حوزه‌هایی ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
پیشکار در ساختار اداری آذربایجان عصر قاجار
پیشکار در ساختار اداری آذربایجان عصر قاجار

عباس قدیمی قیداری؛ محدثه هاشمیلر

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 125-142

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.125

چکیده
  منصب پیشکاری یا پیشکار با ریشه­‌ای دیرینه در نظام دیوانسالاری ایران در دورة قاجار احیا شد و در ساختار اداری ایرانِ عصر قاجار، دست­کم در دوره­هایی خاص، جایگاه مهم و تأثیرگذاری یافت. می­دانیم که ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
جایگاه باورهای تنجیمی در کیهان‌شناسیِ عجایب‌نامه‌نویسان (قرون چهارم تا هشتم هجری)
جایگاه باورهای تنجیمی در کیهان‌شناسیِ عجایب‌نامه‌نویسان (قرون چهارم تا هشتم هجری)

فاطمه زرگری

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 143-163

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.143

چکیده
  عجایب­‌نگاری­‌های قرون چهارم تا هشتم هجری با هدف کیهان‌­نگاری و نشان­ دادن عظمت و قدرت خداوند در خلقت موجودات عالم به نگارش درآمده­اند. تلاش برای درک طبیعت و نحوة تعامل با آن در قالب دو گونه ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
تأملی بر مشروطه‌خواهی وثوق‌الدوله: گذر از حکومت انفعالی به حکومت فعال در ایران دورة مشروطه
تأملی بر مشروطه‌خواهی وثوق‌الدوله: گذر از حکومت انفعالی به حکومت فعال در ایران دورة مشروطه

دکتر آمنه ابراهیمی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 165-183

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.165

چکیده
  وثوق ­الدوله در شمار مشروطه­خواهان و از جمله چهره­ هایی بود که در گیرودار عدم تحقق مشروطه، برقراری حکومتی فعال و مقتدر را در سامان بخشیدن به وضعیت پرآشوب ایران آن روزگار مؤثر می­دانست. به ­زعم ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
بررسی تحلیلی عوامل مؤثر بر مناسبات سیاسی سلجوقیان عراق و اتابکان آذربایجان (541–590ق/ 1146–1194م)
بررسی تحلیلی عوامل مؤثر بر مناسبات سیاسی سلجوقیان عراق و اتابکان آذربایجان (541–590ق/ 1146–1194م)

رضا دریکوندی؛ سید ابوالقاسم فروزانی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 185-207

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.185

چکیده
  در بین دودمان ­های اتابکی عصر سلجوقی، اتابکان ایلدگزی آذربایجان و اران (541-622ق/ 1146-1225م) به دلیل نقش­ آفرینی در تحولات سیاسی واپسین دهه­ های حیات سلجوقیان عراق از جایگاه ویژه ­ای برخوردار بودند. این ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
دولت قاجاری در کشمکش با سیاست‌ توسعه‌طلبانة عثمانی بر سر مالکیت خرمشهر و جزایر ایرانی جنوب‌غرب خوزستان
دولت قاجاری در کشمکش با سیاست‌ توسعه‌طلبانة عثمانی بر سر مالکیت خرمشهر و جزایر ایرانی جنوب‌غرب خوزستان

علی قاسمی؛ ایرج ورفی نژاد

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 209-239

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.209

چکیده
  در اسناد و مدارک تاریخی دورة قاجار و پاره­ای از پژوهش­‌های جدید اخبار جسته‌­گریخته­‌ای دربارة اقدامات تجاوزکارانة دولت عثمانی در بندر خرمشهر و جزایر ایرانی جنوب­ غرب خوزستان وجود دارد. با ...  بیشتر
علمی - پژوهشی
تبیین عملکرد کدخدایان در مدیریت بحران‌های طبیعی روستاهای استان اصفهان در دورة پهلوی (1357-1304ش/ 1925-1978م)
تبیین عملکرد کدخدایان در مدیریت بحران‌های طبیعی روستاهای استان اصفهان در دورة پهلوی (1357-1304ش/ 1925-1978م)

شهرزاد محمدی آئین؛ علی اکبر جعفری؛ علی اکبر کجباف

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، صفحه 241-260

https://doi.org/10.52547/irhj.14.1.241

چکیده
  تا پیش از اجرای اصلاحات ارضی در سال 1341ش/ 1962م، در مدیریت روستایی، کدخدا پس از مالک نقش محوری داشت. هرچند نهاد کدخدایی از گذشته در ساختار جامعة روستایی وجود داشت، در دورة پهلوی و با تشکیل دولت مدرن در ایران، ...  بیشتر