واکاوی و تحلیل مهاجرت اتباع عادی روسیه به استرآباد و پیامدهای ناشی از آن در این ایالت (1328-1336 ه.ق / 1910-1918م)
واکاوی و تحلیل مهاجرت اتباع عادی روسیه به استرآباد و پیامدهای ناشی از آن در این ایالت (1328-1336 ه.ق / 1910-1918م)

مینا معینی؛ علی اکبر جعفری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 فروردین 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103374

چکیده
  یکی از مسائلی که حکومت قاجاریه با آن مواجه شد، مهاجرت توده­های مردم بود؛ مهاجرتی که از 1266ق/ 1850م، و به نسبتی گسترده­تر از 1286ق/ 1870م، از ایالات مختلف به خارج از ایران به­خصوص نواحی جنوب قفقاز اتفاق ‌افتاد، ...  بیشتر
تجارت خارجی در ایران ازقرن سوم تا آخر قرن پنجم هجری قمری
تجارت خارجی در ایران ازقرن سوم تا آخر قرن پنجم هجری قمری

سیدعلاالدین شاهرخی؛ محسن اقبالی؛ مجتبی گراوند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103487

چکیده
  پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که طی قرون سوم تا پنجم ق حکومت‌های سامانی، غزنوی و آل بویه چه تأثیری بر تجارت خارجی سرزمین‌های تحت سلطه‌ خود نهادند؟ روش گردآوری اطلاعات به شیوه اسنادی-کتابخانه‌ای ...  بیشتر
بررسی علل موجبات خاموشی‌های برق شهرتهران در سالهای پایانی حکومت پهلوی(چالش ها و راهکارها)
بررسی علل موجبات خاموشی‌های برق شهرتهران در سالهای پایانی حکومت پهلوی(چالش ها و راهکارها)

محسن پرویش؛ حسن اسدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مهر 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232189.1248

چکیده
  قطعی های برق در ایران موضوع تازه ای نیست و در سال های پایانی حکومت پهلوی نیز خاموشی های گسترده گریبان گیر مردم بوده است.رشد بی رویه تهران در دهه 1350 و عدم‌توسعه لازم در بخش تولید به تناسب جمعیت از یک طرف ...  بیشتر
چالش حفظ بیضه اسلام در مشروطه ایران و عثمانی با تاکید بر رویکرد آقانجفی قوچانی
چالش حفظ بیضه اسلام در مشروطه ایران و عثمانی با تاکید بر رویکرد آقانجفی قوچانی

یوسف حیدرنژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مهر 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232222.1249

چکیده
  در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی دو کشور ایران و عثمانی شاهد جنبش‌های سیاسی ناشی از تزلزل همبستگی اجتماعی بودند. تزلزل همبستگی اجتماعی در جوامع ایران و عثمانی عمدتا به دلیل تغییر شرایط بیرونی ...  بیشتر
تاریخ بیداری زنان فارس: مطالعه موردی نخستین تجربه روزنامه‌نگاریِ زنان فارس در عصر پهلوی
تاریخ بیداری زنان فارس: مطالعه موردی نخستین تجربه روزنامه‌نگاریِ زنان فارس در عصر پهلوی

زیبا غفوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مهر 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232997.1259

چکیده
  پس از انقلاب مشروطه زنان سایر ایالات به تاسی از زنان پایتخت، قدم به عرصه فعالیت های اجتماعی نهاده و اقدام به تاسیس مدارس، راه اندازی انجمن ها و روزنامه ها نمودند. ایالت فارس و شهر بوشهر (که در عصر پهلوی ...  بیشتر
دگرگونی در آداب و رسوم معاشرتی ایرانیان در دوره قاجار (مطالعه موردی؛ دست دادن به سبک جدید)
دگرگونی در آداب و رسوم معاشرتی ایرانیان در دوره قاجار (مطالعه موردی؛ دست دادن به سبک جدید)

رضا بیگدلو؛ زینب احمدوند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مهر 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.233109.1262

چکیده
  همزمان با ورود مدرنیته و فرهنگ نوین اروپایی به جامعه ایرانی، متاثر از آن کشور ما، در کلیه ساختارهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دستخوش تغییر و دگرگونی شد. بخش بزرگی از این تغییرات در حوزه های اجتماعی و فرهنگی ...  بیشتر
تبیین ایدئولوژی و برنامه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جمعیت آزادی مردم ایران (بهمن 1331 تا اسفند 133۳)
تبیین ایدئولوژی و برنامه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جمعیت آزادی مردم ایران (بهمن 1331 تا اسفند 133۳)

سید هاشم آقاجری؛ مهدی زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 آبان 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232480.1252

چکیده
  در پی باز شدن فضای سیاسی و فکری ایران در دهه بیست، احزاب مختلف با ایدئولوژی و برنامه های متفاوت پدید آمد. جمعیت آزادی مردم ایران یکی از این احزاب بود که مقارن با دوره نهضت ملی شدن صنعت نفت، ایجاد و فعالیت ...  بیشتر
ورود مدارس نوین به بنادر خلیج‌فارس و نقش دول خارجی در آن: مطالعه پژوهی بندرلنگه ( از دوره‌ی ناصری تا آغاز پهلوی)
ورود مدارس نوین به بنادر خلیج‌فارس و نقش دول خارجی در آن: مطالعه پژوهی بندرلنگه ( از دوره‌ی ناصری تا آغاز پهلوی)

حبیب اله سعیدی نیا؛ سارا یارمهدوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 آبان 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232035.1245

چکیده
  یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی فرهنگی در تاریخ اجتماعی ایران شکل‌گیری تعالیم و مدارس نوین در دوره قاجار است. روندی سیال که از دوره‌ی ناصری با ابداع الفبای صوتی میرزا حسن رشدیه از غرب ایران با گذر از موانع ...  بیشتر
معیشت دهقانی در گیلان از ۱۲۵۰ تا ۱۲۸۵ شمسی
معیشت دهقانی در گیلان از ۱۲۵۰ تا ۱۲۸۵ شمسی

سامان رحمانی؛ احمد خالقی دامغانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آبان 1402

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.232750.1254

چکیده
  هدف این نوشته بررسی وضعیت معیشت دهقانی وسطح درآمد کشاورزان گیلان از اواخر عصر ناصری تا مشروطه است. به نظر می رسد با توجه به شواهد و آمار موجود در آن دوره می توان ادعا کرد که حداقل در این بازه زمانی میزان ...  بیشتر
خوانش صوفیانه و عارفانۀ غزالی از سیاست ایران‌شهری
خوانش صوفیانه و عارفانۀ غزالی از سیاست ایران‌شهری

شهنار حجتی نجف آبادی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 1-15

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103257

چکیده
  گرایش غزالی به جهان­بینی و زیست صوفیانه، به­ویژه پس از رخداد توبۀ او، بینش سیاسی­اش را تحت تأثیر قرار داد. تأثیر این واقعه بر عزلت­گزینی­های غزالی و تقویت هرچه بیشتر جهان­نگری صوفیانۀ او چشمگیر ...  بیشتر
خاستگاه میان‌رودانی تصویر شیطان در آیین‌های گنوسی و زروانی
خاستگاه میان‌رودانی تصویر شیطان در آیین‌های گنوسی و زروانی

سید توفیق حسینی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 17-33

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103281

چکیده
  آموزۀ باور به شر اندیشه­ای دیرپا و کهن در آیین­های بشری است. به نظر می­رسد پنداشت عدم تعادل و تباهی در هستی بنیادی­ترین ریشۀ اندیشه شر بوده باشد. در تاریخ ادیان مشخص­ترین تصویر مفهوم شر تجسم ذات ...  بیشتر
جایگاه حرفۀ
جایگاه حرفۀ "طراحی لباس" از نظر رستۀ شغلی و نحوۀ شکل‌گیری در تاریخ اجتماعی ایران دوره اسلامی

صدیقه نایفی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 35-55

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103187

چکیده
  تأمل در مفهوم طراحی لباس بیانگر ارتباط نزدیک آن با مقولۀ مد و تمایز این حرفه از خیاطی است. گرچه اسناد گسترده و معتبری از تاریخ لباس در ایران وجود دارد، دربارۀ جایگاه حرفۀ طراحی لباس و نحوۀ شکل­گیری آن ...  بیشتر
علل مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز (نیمه دوم قرن سیزدهم قمری/نوزدهم میلادی)
علل مهاجرت نیروی کار ایرانی به قفقاز (نیمه دوم قرن سیزدهم قمری/نوزدهم میلادی)

مهدی احمدی؛ سید هاشم آقاجری

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 57-77

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103330

چکیده
  یکی از مسائلی که حکومت قاجاریه با آن مواجه شد، مهاجرت توده­های مردم بود؛ مهاجرتی که از 1266ق/ 1850م، و به نسبتی گسترده­تر از 1286ق/ 1870م، از ایالات مختلف به خارج از ایران به­خصوص نواحی جنوب قفقاز اتفاق ‌افتاد، ...  بیشتر
بررسی جایگاه درآمدهای نفتی در برنامه‌های پنج‌گانه عمرانی(1356-1327 ش) دوران پهلوی
بررسی جایگاه درآمدهای نفتی در برنامه‌های پنج‌گانه عمرانی(1356-1327 ش) دوران پهلوی

نبی امیدی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 79-102

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103371

چکیده
  ایران اولین کشور در خاورمیانه به شمار می­رود که نفت در آن تولید و صنعت نفت آن ملی شد. نفت مهم­ترین منبع تأمین درآمدهای ارزی و یکی از منابع اصلی در برنامه­های توسعه و بودجه­های سالانه در ایران بوده ...  بیشتر
اوضاع سیاسی کردستان ایران و عثمانی و تأثیرآن بر جنبش شیخ عبیدالله نهری در دوره قاجار
اوضاع سیاسی کردستان ایران و عثمانی و تأثیرآن بر جنبش شیخ عبیدالله نهری در دوره قاجار

رضا عبدالهی؛ عباس قدیمی قیداری

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 103-130

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103332

چکیده
  جنبش شیخ ­عبیدالله نهری (شمزینی) در سال 1297ق (1880م) در دورۀ ناصرالدین شاه قاجار به وقوع پیوست. برای درک بهتر زوایای وقوع این جنبش و زمینه­های شکل­گیری آن باید اوضاع سیاسی مناطق کردنشین ایران و عثمانی ...  بیشتر
بسط مفهوم برابری در ادبیات سیاسی-اجتماعی انقلاب مشروطه ایران با تکیه بر مطالعه جراید
بسط مفهوم برابری در ادبیات سیاسی-اجتماعی انقلاب مشروطه ایران با تکیه بر مطالعه جراید

محمد بیطرفان

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 131-148

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103186

چکیده
  انقلاب مشروطیت زمینه­ساز ورود مفاهیم جدید در عرصه­های سیاسی و اجتماعی شد. چون تعداد انگشت­شماری از شخصیت­های مطرح دورۀ قاجار از چند و چون این مفاهیم آگاه بودند، روشنگری و توضیح دربارۀ آنها ضرورت ...  بیشتر
تبیین مبادلات تجاری و مالی ایران با آمریکا در دوره قاجاریه (با تکیه بر اسناد منتشر نشده)
تبیین مبادلات تجاری و مالی ایران با آمریکا در دوره قاجاریه (با تکیه بر اسناد منتشر نشده)

فرشته جهانی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 149-166

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103224

چکیده
  ایالات متحدۀ امریکا در آستانۀ سدۀ بیستم میلادی پیشرفته ­ترین تجارت جهان را در اختیار داشت. این موضوع از نگاه تیزبین روشنفکران و متجددان ایرانی دورۀ قاجار دور نماند و آنها با وسواسی مثال‌زدنی چگونگی ...  بیشتر
پرتوی بر اهواز کهن از خلال متون ساسانی و اسلامی و حدسی در باب مکان رام‌اردشیر ساسانی
پرتوی بر اهواز کهن از خلال متون ساسانی و اسلامی و حدسی در باب مکان رام‌اردشیر ساسانی

روح اله مجتهدزاده

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 167-186

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103331

چکیده
  دربارة سرآغازهای شکل‌گیری شهر اهواز بسیار کم می‌دانیم. هرچند بنیان شهری در این ناحیه را تا روزگار عیلامیان تخمین می‌زنند، کهن‌ترین روایات تاریخی و شواهد باستان‌شناختی در باب این شهر از روزگار اشکانیان ...  بیشتر
احمد کسروی و ادعای پیامبری؛ بازاندیشی در آرا و نظرات مخالفان و منتقدان
احمد کسروی و ادعای پیامبری؛ بازاندیشی در آرا و نظرات مخالفان و منتقدان

حسن رستمی؛ مسعود بیات

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 187-206

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103185

چکیده
  فضای سیاسی پس از شهریور ۱۳۲۰ به رشد و ‌تضاد افکار انجامید. در این برهه احزاب سیاسی سعی در پیشبرد اهداف خود داشتند. حزب باهماد آزادگان در سال ۱۳۲۰ تأسیس شد و احمد کسروی مؤسس آن به یکی از چهره‌های بحث­برانگیز ...  بیشتر
آیا تشکیل حکومت صفویه مبداء تاریخ جدید یا معاصر ایران است؟
آیا تشکیل حکومت صفویه مبداء تاریخ جدید یا معاصر ایران است؟

علیرضا ملائی توانی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 207-227

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103250

چکیده
  صفویان با ایجاد حکومتی متمرکز قلمرو تاریخی ایران را احیا نمودند و به تشیع رسمیت دادند. برخی مدعی­اند صفویان دولت ملی ایجاد کردند و به ایرانیان وحدت و هویت ملی تازه­ای دادند. دو دهه پس از انقلاب اسلامی ...  بیشتر
بررسی وضعیت و سیر تحول صنعت فرش کرمان در دوره قاجار
بررسی وضعیت و سیر تحول صنعت فرش کرمان در دوره قاجار

مصطفی ملایی؛ پوران طاحونی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 229-251

https://doi.org/10.48308/irhj.2023.103184

چکیده
  کرمان از مراکز اصلی تولید و تجارت فرش در دورۀ قاجار بود. تا ربع آخر قرن نوزدهم، متأثر از رونق صنعت شال­بافی، صنعت فرش کرمان از اعتبار چندانی برخوردار نبود، اما با کسادی و رکود تدریجی شال­بافی از اواخر ...  بیشتر
تغییرات گفتمانیِ پیرامون هویّت کُردی از پیداییِ انقلاب مشروطه تا ظهور دولت مدرن در ایران
تغییرات گفتمانیِ پیرامون هویّت کُردی از پیداییِ انقلاب مشروطه تا ظهور دولت مدرن در ایران

اسعد خانی؛ اکبر زارع شاه آبادی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.1

چکیده
  روایت­نگری­های تاریخی و توجیهات نظری دالِ مرکزی «کُردبودگی» را در جایگاه مفهومی بت­واره و استعلایی قرار داده­اند، تا جایی که از پرداختن به خود این پدیده غفلت شده است. پژوهش حاضر بر آن است ...  بیشتر
تقسیمات سرزمینی در پیوند با حکمرانی خاندانی در ایران اوایل دوره قاجاریه (1264ق/1210 ق)
تقسیمات سرزمینی در پیوند با حکمرانی خاندانی در ایران اوایل دوره قاجاریه (1264ق/1210 ق)

فرشید نوروزی؛ هوشنگ خسروبیگی؛ نظام علی دهنوی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 19-41

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.19

چکیده
  قاجارها برای حفظ و ادارۀ قلمرو ممالک محروسۀ ایران در اوایل حکومتشان، در کنار استفاده از قدرت شمشیر، از تدابیر و سیاست­های دیگری نیز بهره بردند. سنت حکمرانی خاندانی یا همان به­کارگیری اعضای خاندان ...  بیشتر
سنجه گونه های روابط ایران و چین در دوره صفویه
سنجه گونه های روابط ایران و چین در دوره صفویه

جمشید نوروزی؛ نرگس خزاعی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 43-63

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.43

چکیده
  روابط ریشه­دار و طولانی ایران و چین در دوران حاکمیت مغولان و تیموریان در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و هنری بسیار رونق گرفت. اما در اوایل سدۀ 10ق/ 16م، به ­دلیل اوضاع سیاسی و اقتصادی ایران و چین، تغییر ...  بیشتر
گونه‌شناسی تحلیلی تفریحات سلطنتی سلجوقیان ایران (431 – 590 ق/1040 – 1194 م)
گونه‌شناسی تحلیلی تفریحات سلطنتی سلجوقیان ایران (431 – 590 ق/1040 – 1194 م)

سلیمان حیدری؛ رضا دریکوندی

دوره 15، شماره 2 ، مهر 1401، ، صفحه 65-82

https://doi.org/10.52547/irhj.15.2.65

چکیده
  سلجوقیان به­عنوان بنیانگذارانِ یکی از دیرپاترین و تأثیرگذارترین دودمان­های تاریخ میانۀ ایران، تا قبل از دستیابی به قدرت، در قامت جنگاوران قبیله­ای، تحت سیطرۀ حکومت­های غالباً ترک­تبار بودند. ...  بیشتر