دوره 16 (1402)
دوره 15 (1401)
دوره 14 (1400)
دوره 13 (1399)
دوره 12 (1398)
دوره 11 (1397)
دوره 10 (1396)
دوره 9 (1395)
دوره 8 (1394)
دوره 7 (1393)
دوره 6 (1392)
دوره 5 (1391)
دوره 4 (1390)
دوره 3 (1389)
دوره 2 (1388)
دوره 1 (1387)
تعداد مقالات: 262
کتابچۀ امتیاز فواید عامه و جایگاه آن در تاریخ اقتصادی ایران عصر ناصری*
دوره 9، شماره 2 ، خرداد 1395، ، صفحه 25-41
چکیده
کتابچۀ امتیاز فواید عامه اثری از میرزا ملکمخان ناظمالدوله در عرصۀ اقتصادی و مربوط به ایران عصر ناصرالدین شاه است. ملکم در این کتابچه، از امتیازات اعطا شدۀ دولت به تجار تبریز و ضرورت تأسیس کمپانی ... بیشتر
تحلیل نوسازی نظام آموزشی ایران در دهه چهل و اوایل دهه پنجاه (با تأکید بر کنفرانس انقلاب آموزشی رامسر)
دوره 10، شماره 3 ، بهمن 1396، ، صفحه 25-45
چکیده
به منظور دستیابی به علوم نوین و تربیت نیروی انسانی ماهر، نوسازی نظام آموزشی ایران، از دغدغه‌های دولت‌مردان ایرانی در دوره قاجار و پهلوی بود. با وجود نوسازی‌هایی که در دوران قاجار و پهلوی اول صورت ... بیشتر
کارکرد ازدواج‌های سیاسی در تنظیم روابط حکومتهای متقارن از قرن 7-4ق (با تکیه بر تواریخ عمومی)
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 25-44
چکیده
ازدواج سیاسی پیوندی مصلحتی میان خاندانهای حکومتگر بود و راهکاری مؤثر برای دستیابی به اهداف مهم حکومتی محسوب میشد. این نوع ازدواج از قرن چهارم به بعد، همزمان با شکلگیری و توسعة حکومتهای ... بیشتر
جماعت های پاگان و تعامل آنان با مسیحیان در بینالنهرین در آستانۀ فتوح اسلامی
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 25-48
چکیده
بینالنهرین از دیرباز محل تلاقی تمدنها و بستر مناسبی برای زایش اندیشههای مختلف بوده است. این سرزمین، به دلیل موقعیت جغرافیایی آن، در تاریخ ایران نیز اهمیت زیادی دارد. در پایان دورۀ ساسانی، جماعت‌های ... بیشتر
استراتژی امپراتوری عثمانی از پروژۀ حفر کانال دُن ـ ولگا
دوره 1، شماره 1 ، دی 1387، ، صفحه 27-42
چکیده
در قرن شانزدهم میلادی، سلطه روسیه در آسیا، شمال دریای سیاه و شمال دریای خزر که اقوام آن مسلمان بودند، گسترش یافت. عثمانیان در این ایده بودند که کانالی از رودخانۀ دُن به رودخانۀ ولگا حفر کنند تا با فتح ... بیشتر
ساسان خُوَدای؛ چهره‌ای تاریخی یا افسانه‌ای؟
دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1388، ، صفحه 27-54
چکیده
بیشتر پژوهندگان تاریخ دورۀ ساسانیان در دهه‌های گذشته، همداستان با شماری از بزرگ‌ترین تاریخ‌نویسان دورۀ اسلامی که در گزارش تاریخ ساسانیان، محتوای خداینامه تاریخ ملّی ایرانیان باستان را بازتاب میدهند، ... بیشتر
مغول‌‌ستیزی عطاملک جوینی در تاریخ جهانگشای
دوره 3، شماره 3 ، شهریور 1389، ، صفحه 27-48
چکیده
اهمیت تاریخ جهانگشای جوینی، به لحاظ تاریخی، بر کسی پوشیده نیست. قطعاً اصلی‌ترین مأخذ تاریخی برای بیان وقایع حملۀ مغول به ایران، تاریخ جهانگشای است. نقل حوادث ناگوار و مصائب بی‌شماری که بر ایرانیان آن ... بیشتر
شورش سلوکیه و پیامدهای آن در زمان اردوان دوم اشکانی
دوره 4، شماره 2 ، بهمن 1390، ، صفحه 27-46
چکیده
یکی از رخدادهای مهمی که در سال‌های پایانی فرمانروایی اردوان دوم اتفاق افتاد، شورش سلوکیه بودکه دست کم هفت سال (42 ـ 36م) به طول انجامید. سلوکیه با موقعیت خاص جغرافیایی خود در کنار دجله در بینالنهرین، از ... بیشتر
داستان آفرینش انسان از منظر اسطوره‌شناسی تطبیقی
دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 27-42
چکیده
در بیشتر باورها و اسطوره‌هایی که دربارۀ آفرینش انسان در میان اقوام گوناگون شکل گرفته، برای همۀ انسان‌ها وجود پدر و مادر مشترکی قائل شدهاند. ظاهراً در این اندیشه اقوام گوناگون اتفاق نظر داردند. تفاوت ... بیشتر
موقعیّت جغرافیایی جنگ هرمزدگان؛ جنوب یا شمال؟
دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 27-68
چکیده
جنگ «هرمزدگان» در روز سی‌اُم مهر/ بیست و هشتم آوریل 224 م. یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌ها در تاریخ ایران و حتا تاریخ شرق باستان است. با مرگ اردوان چهارم/ 213-224 م، آخرین پادشاه پارتیان در این جنگ بود که هماورد ... بیشتر
بررسی انتقادی ماده‌تاریخ‌های منظومة تاریخی مازندران
دوره 10، شماره 2 ، آبان 1396، ، صفحه 27-46
چکیده
چکیده: هدف از نگارش این مقاله بررسی انتقادی و مقایسه‌ایِ ماده‌تاریخ‌های تاریخ مازندران در نسخة منتشرنشدة «منظومة فتوحات شاه اسماعیل» است. این اثر، که به بیان وقایع تاریخی‌سیاسی ایران، به ویژه مازندران ... بیشتر
ناپایداری سیاسی در ایران قرن هشتم هجری: بررسی آماری عمر حکومت‌ها و میانگین سلطنت حکام
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 29-56
چکیده
قرن هشتم در تاریخ ایران، قرن تشکیل سلسله‌های محلی است. در این قرن در چهار گوشه ایران، سلسله‌های مختلف همانند قارچ از زمین می‌روییدند و دیگر کشور توسط حکومتی متمرکز و یکپارچه اداره نمی‌شد. در این پژوهش ... بیشتر
واکاوی جایگاه وقف در زندگی تهی‌دستان عصر ایلخانی(با تأکید بر اقدامات خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی)
دوره 11، شماره 2 ، مهر 1397، ، صفحه 29-56
چکیده
چکیدهبررسی تاریخ اجتماعی ایران نشان میدهد که طبقة تهیدست بهعنوان یکی از طبقات جامعه ایرانی همواره وجود داشته است. از سوی دیگر مسأله کمک به فقیران و زدودن فقر از چهرة جامعه از موضوعاتی است که بخشی از ... بیشتر
تأثیر تعارض سپاهیان و درگاهیان بر بی‌ثباتی سیاسی در اواخر دوره صفویان (1135-1077 ق / 1722-1667 م)
دوره 13، شماره 1 ، تیر 1399، ، صفحه 29-50
چکیده
مجموعه عوامل ساختاری مانند ساخت اجتماعیـ اقتصادی حکومت، مبانی مشروعیت و تداوم کارایی آن، اوضاع فکری و فرهنگی جامعه، سپاه و دیگر عناصر در ایجاد ثبات و تداوم یک حکومت نقش دارند. در زمان حکومت صفویان ... بیشتر
پروژۀ ملت‌سازی عصر پهلوی اول در متون آموزشی تاریخ
دوره 5، شماره 2 ، تیر 1391، ، صفحه 33-60
چکیده
کوشش سیاستگران برای نوسازی و بازآفرینی «ملیت» ایرانی، بر پایۀ نگرش ناسیونالیستی باستان‌گرا، یکی از مهم‌ترین راهبرد‌های دولت پهلوی محسوب میشود. این راهبرد، موجب شکلگیری و اجرای پروژۀ اساسی ... بیشتر
تحلیل الگوهای آموزشی و تربیتی در تاریخ میانۀ ایران و عصر صفویه و بررسی تأثیر آنها بر انزوای اجتماعی زنان
دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 37-86
چکیده
در نگاه توسعه‌مدار به نیروی انسانی، جنسیت در ارائۀ خدمات آموزشی و تربیتی به افراد، نباید تعیین کننده باشد. جامعه هدف راهبردی واحدی را تعقیب میکند و ضرورت دارد از توان آحاد افرادش بهره گیرد. این خود ... بیشتر
مانی: مصلح گنوسی یا پیامبر مانوی
دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 41-57
چکیده
رشد جسمی و فکری مانی در میان گروه معتقد به عقاید گنوسی، باعث شد تا زیر بنای عقاید کیش نوپدید وی شکل گنوسی بگیرد. از این رو بررسی عمق این تاثیر همواره مورد توجه محققان برای شناخت کیش گنوسی و مانوی بوده است. ... بیشتر
روابط سیاسی اتابکان آذربایجان با خلفای عباسی
دوره 8، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 43-80
چکیده
اتابکان آذربایجان با استفاده ازمنصب اتابکی موجود در ساختار حکومتی سلجوقیان و اختلافات داخلی شاهزادگان سلجوقی توسط اتابک شمس‌الدین ایلدنیز شکل گرفت. خاندان ایلدنیز در عصر اتابکی که از سال 540 هـ تا ... بیشتر
بازشناسیِ تعامل روحانیت و صفویان
دوره 2، شماره 3 ، اسفند 1388، ، صفحه 27-46
چکیده
شکلگیری حکومت فراگیر شیعه‌مذهب صفوی در ایران، زمینه‌ساز تحول در مناسبات دین و دولت در تشیع گردید. روحانیان به عنوان بخش مهمی از نهاد مذهب در شرایط ویژه و تاریخی‌ای قرار گرفتند. پادشاهان صفوی نیز در ... بیشتر
واکاویِ جایگاه تجاری سبزوار در اواخر عصر قاجار(1299-1344ق)
دوره 12، شماره 2 ، آذر 1398، ، صفحه 35-56
چکیده
منطقه ســبزوار که در گذشته به بیهق معروف بود، همواره به عنوان مکانی پراهمیت در کناره شاهراه تجاری فرهنگی خراسان مطرح بوده اســت. تردد از ســبزوار افزون بر مقاصد زیارتی و اداری، هدف تجاری هم داشت، چنانکه ... بیشتر
جایگاه حرفۀ "طراحی لباس" از نظر رستۀ شغلی و نحوۀ شکلگیری در تاریخ اجتماعی ایران دوره اسلامی
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 35-55
چکیده
تأمل در مفهوم طراحی لباس بیانگر ارتباط نزدیک آن با مقولۀ مد و تمایز این حرفه از خیاطی است. گرچه اسناد گسترده و معتبری از تاریخ لباس در ایران وجود دارد، دربارۀ جایگاه حرفۀ طراحی لباس و نحوۀ شکلگیری آن ... بیشتر
جایگاه مسأله آب هیرمند در مناسبات ایران و افغانستان در دوره رضاشاه
دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 37-70
چکیده
مسألۀ آب هیرمند در مناسبات ایران و افغانستان در سدۀ اخیر همواره مشکل‌ساز بوده و هنوز به‌طور کامل حل و فصل نشده است. مسأله با حکمیت گلداسمید در سال 1289 قمری (1872م) آغار شد. در دورۀ رضاشاه مذاکرات از سال 1310 ... بیشتر
جغرافیای تاریخی حِلّّه، بستر شکوفایی مدرسۀ حله در دورۀ ایلخانی
دوره 2، شماره 1 ، خرداد 1388، ، صفحه 39-55
چکیده
در تحلیل و بررسی فرایند شکلگیری پدیده‌های تاریخی، جغرافیای تاریخی از حوزه‌هایی است که تأمل در آن ضروری می‌نماید. هدف این مقاله با اتکاء بر روش تاریخی، بررسی نقش جغرافیای تاریخی در شکوفایی و بالندگی ... بیشتر
دو مورخ گمنام زیدی ایرانی: ابوالعباس حسنی و علی بن بلال آملی
دوره 1، شماره 1 ، دی 1387، ، صفحه 43-63
چکیده
قیام زید بن على و شکل گیری زیدیه، عالمان زیدى مذهب عراق و حجاز را به تدوین آثاری تاریخی واداشت. در گام نخست، این اخبار تاریخی در آثارى تک نگارانه تدوین شد و سپس، تلفیق این آثار، به سنت طبقات‌نگاری انجامید. ... بیشتر
جایگاه امیرتیمور کورکان و سلطان یلدرم بایزید در نزد مورخان و علل و عوامل نبرد انکوریه (804 ق)
دوره 5، شماره 1 ، خرداد 1391، ، صفحه 43-76