دوره 16 (1402)
دوره 15 (1401)
دوره 14 (1400)
دوره 13 (1399)
دوره 12 (1398)
دوره 11 (1397)
دوره 10 (1396)
دوره 9 (1395)
دوره 8 (1394)
دوره 7 (1393)
دوره 6 (1392)
دوره 5 (1391)
دوره 4 (1390)
دوره 3 (1389)
دوره 2 (1388)
دوره 1 (1387)
موضوعات = تاریخ
تعداد مقالات: 80
بررسی آلودگی هوای شهر تهران در دهة آخر حکومت پهلوی دوم (چالش‌ها و راهکارها)
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 145-168
چکیده
آلودگی هوای شهر تهران مسئلة تازهای نیست و آغاز آن به اوایل دورة پهلوی دوم برمیگردد. در این دوره، استفادة روزافزون از انرژی حاصل از سوختهای فسیلی و سایر آلایندههای هوا در شهرهای ... بیشتر
نقش زن در تاریخنگاری باستانی پاریزی
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 169-188
چکیده
باستانی پاریزی در تاریخنگاری، بهویژه در حوزۀ تاریخ اجتماعی، صاحب سبکی ویژۀ خود است. در تاریخنگاری او چند زمینۀ مطالعاتی از اهمیت بسیاری برخوردارند، از جمله تاریخ اجتماعی، نقش زن در تاریخ، و تاریخنگاری ... بیشتر
تحلیلی بر فعالیت‌ها و رویکردهای انجمن زردشت در تعامل با ایران
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 189-208
چکیده
تأسیس کشور عراق در دهۀ سوم قرن بیستم و منضم شدن مناطق کردنشین به این کشور باعث ناامیدی کردها از وعده‌های انگلستان و جامعۀ ملل برای ایجاد کشوری مستقل در مناطق کردنشین امپراتوری عثمانی شد. از این رو، زمینه‌های ... بیشتر
تبارشناسی و خاستگاه تاریخی و جغرافیایی ایل مَمَسنی (با تکیه بر فرضیات جدید)
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 209-226
چکیده
ایل ممسنی بهعنوان یکی از ایلات لُرتبار واقع در شمال غربی استان فارس و دامنههای زاگرس، در تحولات اجتماعی و سیاسی نقش بسزایی داشته است. دربارۀ مبدأ و منشأ این ایل دیدگاهها و نظرات متفاوتی وجود ... بیشتر
بررسی پیامدهای سیاست تعدیل نیروی انسانی و حقوق کارمندان بر مدیریت تورم (1323-1321ش)
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 227-244
چکیده
در شهریور 1320 ایران توسط متفقین اشغال شد. متفقین دولت را وادار کردند تا منابع اقتصادی کشور را در اختیارشان قرار دهد. این اقدامات از طریق سیاستهای پولی محقق شد که به کاهش ارزش پول ایران و افزایش اعتبارات ... بیشتر
گونه‌شناسی اعتراض‌های زنان در عصر ناصری (1264-1313ق)
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 245-262
چکیده
ایران عصر قاجار دورۀ گذر از جامعۀ سنتی به سوی مدرنیته است. این مسئله در ابعاد مختلف تاریخ اجتماعی این دوره، از جمله در عرصۀ مسائل زنان، دیده میشود. تا پیش از دوران ناصری زنان در جامعه حضوری کمرنگ ... بیشتر
نقدی بر تئوری های اروپامحور در دوره بندی تاریخ اقتصادی ایران؛ ایدئولوژی، زمان پریشی و فراروایت
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 1-22
چکیده
تاریخنگاری اقتصادی در ایران عموماً در قالب دو رویکرد معرفتی مارکسیستی ـ لنینیستی و نظریة آسیایی نمود یافته است. در این دو رویکرد با وجود آنکه نقش اقتصادی طبقات اجتماعی و دولت در تاریخ ایران نشان داده ... بیشتر
ساسانیان روحانی‌تبار بودند
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 23-69
چکیده
پدرام جم در پژوهش تازهای به نام «آیا ساسانیان روحانی‌تبار بودند؟» به بازنگری روایت محمّد بن جریر طبری دربارة ساسان، نیای ساسانیان، و پیوند او با آتشکدة ایزدبانو آناهیتا در اصطخر پارس میپردازد ... بیشتر
علل انحطاط مشروطه از دیدگاه مجدالاسلام کرمانی
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 71-96
چکیده
احمد مجدالاسلام کرمانی از جمله روشنفکرانِ روزنامه‌نگار و مشروطه‌خواهان تأثیرگذار در مشروطه‌خواهی ایرانیان بود که نقش مهمی در آگاهی‌بخشی و بیداری ایرانیان در مقابله با حکومت استبدادی و روی کار آوردن ... بیشتر
سازماندهی اجتماعی ایران در عصر پهلوی دوم با تکیه بر تصویرپردازی اسطوره‌ای آیین مهر
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 97-114
چکیده
جامعۀ ایران در عصر پهلوی دوم در نتیجۀ کودتای 28 مرداد 1332 دچار سرشکستگی و انفعال در عرصۀ فعالیتهای سیاسی، حزبی و نشاط اجتماعی شد و حاکمیت پهلوی نیز دچار بحران مشروعیت گردید. بنابراین، محمدرضا شاه برای ... بیشتر
واکاوی اهمیت تاریخی گذرگاه تِرمِذ
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 115-131
چکیده
شهر بندری ترمذ در تمام دوران حیات خود حلقة اتصال سیاسی ـ اقتصادی خراسان و آسیای مرکزی بوده و از دوران باستان تا معاصر، بر روند تحولات تاریخی این منطقه تأثیر گذاشته است. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی ... بیشتر
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی شکلگیری شرکتهای سهامی زراعی در فارس
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 133-154
چکیده
مرحلة سوم اصلاحات ارضی، همراه با خط‌مشی نوسازی و مدرنیزاسیون دولت در کشاورزی، شامل سه قسمت ایجاد شرکتهای سهامی زراعی، فروش اجارهداری و تشویق به سرمایهگذاری در حوزة کشت و صنعت بود. کاهش محصولات ... بیشتر
سامان بدن و شکلگیری مشاغل زنانه در عصر رضاشاه (براساس گزارش مطبوعات یومیه)
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 155-177
چکیده
ارزشمندی بدن زنانه و چگونگی سامان آن، از آغاز مدرنیزاسیون در ایران عصر رضاشاه تا به اکنون، پیوند نزدیکی با مفاهیم هویت ملی با تکیه بر ارزشهای فرهنگ غربی داشته است. عزم دولت پهلوی برای ساخت جامعهای ... بیشتر
مریضخانة مظفری در استانبول (1279ش/ 1318ق ـ1313ش/ 1353ق)
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 179-199
چکیده
مریضخانة مظفری در سال 1318ق/ 1900م با درخواست تجار و بازرگانان و دیگر بزرگان ایرانی مقیم استانبول و به فرمان مظفرالدین شاه قاجار تأسیس گردید. تأسیس این بیمارستان، با کادر پزشکی و ابزار مدرن، گامی مهم در ... بیشتر
تحولات طریقت دانیالیه در گرمسیرات فارس از قرن هفتم تا دهم هجری قمری
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 201-221
چکیده
طریقت دانیالیه به رهبری شیخ دانیال از مهمترین طریقت‌های تصوف در نواحی گرمسیرات فارس است. این طریقت متأثر از اندیشه‌های شیخ ابواسحاق کازرونی (352-426ق)، مؤسس طریقت «کازرونیه»، در قرن هفتم هجری تأسیس ... بیشتر
تعامل و تقابل خاندانهای ذی‌نفوذ محلی و ایلات و عشایر مناطق کردنشین با دولت مرکزی (1299 تا 1310)
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 223-243
چکیده
قدرت در مناطق کردنشین از گذشته بین کانون‌های متعددی از جمله خاندانهای ذی‌نفوذ، ایلات و عشایر، خوانین و... پراکنده بود. در دورة پس از مشروطه و جنگ جهانی اول پراکندگی قدرت و ظهور مدعیان جدید به شکل بی‌سابقه‌ای ... بیشتر
واکاوی شکلگیری و رشد ورزش زنان در عصر رضاشاه
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 245-262
چکیده
به دنبال روی کار آمدن رضاشاه، ورزش هم مانند بسیاری دیگر از پدیدههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفت و در این میان، همسو با ضرورت تغییر موقعیت اجتماعی زنان، لزوم توجه به ورزش بانوان نیز مطرح شد. پژوهش حاضر ... بیشتر
نقش جادۀ ابریشم در پیوند نگارگری و تاریخنگاری فارسی عصر ایلخانان
دوره 14، شماره 2 ، مهر 1400، ، صفحه 263-289
چکیده
تعاملات فرهنگی و هنری هزاران سالۀ ایران و چین پس از سلجوقیان گسترش یافت و در عصر مغول ـ ایلخانی به صورت فزاینده‌ای برقرار شد. جاده‌ها در فرمانروایی واحدی درآمدند و صحرانوردان تحت تأثیر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها ... بیشتر
نهاد تظلمات در ایران عصر صفوی؛ از «دیوان عدل» تا «دیوان عدالت‌بنیان»
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-23
چکیده
رسیدگی به تظلم خواهیها به منظور برقراری عدالت در جامعه همواره یکی از مهمترین وظایف حکومتها در بسیاری از نقاط جهان و از جمله ایران بوده و هست. حکومت صفوی که سعی داشت برای قدرتمند شدن خود از ... بیشتر
کارکرد ازدواج‌های سیاسی در تنظیم روابط حکومتهای متقارن از قرن 7-4ق (با تکیه بر تواریخ عمومی)
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 25-44
چکیده
ازدواج سیاسی پیوندی مصلحتی میان خاندانهای حکومتگر بود و راهکاری مؤثر برای دستیابی به اهداف مهم حکومتی محسوب میشد. این نوع ازدواج از قرن چهارم به بعد، همزمان با شکلگیری و توسعة حکومتهای ... بیشتر
بررسی و تحلیل رویکرد تاریخنگاری دورة صفویه در قبال حملات شاه طهماسب به گرجستان
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 45-64
چکیده
گرجستان به عنوان سرزمینی مسیحینشین در دوران صفویه بسیار مورد توجه شاهان این سلسله بود. شاهان صفوی، بهویژه شاه طهماسب، با هدف جهاد در راه خدا و کسب غنایم به این سرزمین حمله میکردند. نوع و ... بیشتر
ریشه‌های ایرانی ـ گنوسی باورهای فرجام‌شناسانة کیش مانوی
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 65-80
چکیده
واکاوی ریشه های باورهای کیش مانوی همواره از مهمترین مباحث مورد علاقة محققان این کیش کهن و پرابهام باستانی بوده است. بخش عمدهای از این ابهام ناشی از کمبود دسترسی به منابع دست اول این کیش است و بخش ... بیشتر
بررسی میراث فرهنگی ـ تاریخی برجامانده از راهآهن شمال ایران
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 81-100
چکیده
راهآهن سراسری ایران در دوران سلطنت رضاشاه پهلوی ساخته شد. راه‌اندازی این پروژة عظیم پیامدهایی داشت. بخشی از این پیامدها به حضور چندسالة مهندسان، نجاران و بناهای خارجی مربوط میشد و بخشی دیگر حاصل ... بیشتر
آگاهی ایرانیان از اقتصاد کشاورزی امریکا و الگوبرداری از آن؛ از دورة ناصری تا پایان قاجاریه (با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشرنشده)
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 101-123
چکیده
از نیمة دوم سده نوزدهم آگاهی ایرانیان از امریکا و تحولات این کشور در حوزه‌های مختلف گسترش یافت. این آگاهی حاصل اخبار و اطلاعاتی بود که بیشتر در مطبوعات داخل و خارج کشور منتشر میشد. یکی از حوزه‌هایی ... بیشتر
پیشکار در ساختار اداری آذربایجان عصر قاجار
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 125-142